AMAÇ: Akut mezenterik arter iskemi yaþla birlikte insidansý artan mortalite ve morbidite nedenlerinden biri olarak görülmektedir. Bu çalýþmada süperior mezenter arter (SMA) iskemi ve reperfüzyonuna (I/R) baðlý ileumda geliþen histolojik, immünolojik ve biyokimyasal hasarýn giderilmesinde sesamin’in etkinliði incelenecektir.
GEREÇ VE YÖNTEM: Çalýþmada 28 adet, Sprague-Dawley cinsi sýçan kullanýldý. Sýçanlar rastgele seçilip eþit 4 gruba ayrýldý. Grup I (Sham/Kontrol grubu), grup II (SMA I/R grubu); % 0.5 karboksimetil selüloz 3 hafta süreyle 1 ml/kg dozdan gavaj yoluyla peroral (p.o.) verildi. Üçüncü haftanýn sonunda 60 dk iskemi ve 120 dk reperfüzyon uygulandý. Grup III (Sesamin grubu); sesamin 3 hafta süreyle 30 mg/kg dozdan gavaj yoluyla peroral verildi. Grup IV (Sesamin+SMA I/R grubu) olarak belirlendi.
BULGULAR: Serum malondialdehit (MDA) düzeyleri en yüksek SMA I/R grubunda görülürken, sesamin+SMA I/R grubunda ortalamanýn daha düþük olduðu izlendi (p<0.05). Serum total oksidan seviyelerini (TOS) karþýlaþtýrdýðýmýzda yine sesamin+SMA I/R grubunun ortalamasý SMA I/R grubundan daha düþük hesaplandý (p<0.05). Bulgularýmýza paralel þekilde proapoptotik faktör olan Bax ekspresyonlarýn SMA I/R grubuna kýyasla sesamin+SMA I/R grubunda daha az yoðunlukta olduðu izlendi.
SONUÇ: Histolojik, immünohistokimyasal ve biyokimyasal parametreler doðrultusunda yapýlan araþtýrmamýzda sesamin’in SMA I/R öncesinde uygulanmasý, oluþan oksidatif hasarýn giderilmesine ve histolojik deðiþikliklerin önlenmesine karþýn etkin olduðu görülmektedir.

AMAÇ: Eritrosit deformabilitesi eritrositlerin kapiller damarlardan geçerken yaptýklarý eðilip bükülme hareketidir ve doku perfüzyonu için hayati öneme sahiptir. Çalýþmamýzda alt ekstremite iskemi-reperfüzyon uygulanan sýçanlarda rosmarinik asit tedavisinin eritrosit deformabilitesini nasýl ve hangi yolak üzerinden etkilediði araþtýrýlmýþtýr.
GEREÇ VE YÖNTEM: Çalýþmamýzda aðýrlýklarý 400-450 gr arasýnda deðiþen wistar albino sýçanlar kullanýldý. Sýçanlar rastgele 5 gruba ayýrýldý. Herhangi bir iþlem uygulanmayan kontrol grubu (C), yalnýzca çözücü madde dimetil sülfoksit (DMSO) verilen grup (DMSO), alt ekstremie ana femoral arterden 90 dakika iskemi ve 90 dakika reperfüzyon uygulanan grup (IR), rosmarinik asitin tek baþýna etkilerinin incelendiði rosmarinik asit kontrol grubu (RA-C) ve iskemi reperfüzyon prosedüründen 1 saat önce intraperitoneal rosmarinik asit verilen grup (IR+RA). Prosedür bitiminde sýçanlardan intrakardiak kan alýnarak May-Grunwald ve Giemsa (MGG), endotelial nitrik oksit sentaz (eNOS), eritrosit deformabilite indeksleri, malondialdehit (MDA) ve süperoksit dismutaz (SOD) düzeyleri çalýþýldý.
BULGULAR: Çalýþma sonuçlarýnda anlamlý deðiþiklikler saptandý. Ýskemi reperfüzyon öncesi rosmarinik asit verilen grupta eritrosit deformabilitesi sadece iskemi reperfüzyon yapýlan gruba göre istatiksel anlamlý olarak daha iyi tespit edildi. Eritrositlerin morfolojik deðiþiklikleri de IR+RA grubunda IR grubuna göre istatiksel anlamlý olarak daha iyi bulundu. Ýmmünohistokimyasal eNOS boyamasýnda ise IR grubundaki eNOS aktivitesinin IR+RA grubuna göre daha yüksek düzeyde olduðu tespit edildi. Malondialdehit (MDA) ölçümlerinde IR grubunun MDA ölçümlerinin diðer gruplara göre anlamlý düzeyde yüksek olduðu izlendi. Süperoksit dismutaz (SOD) düzeyi analizinde IR-RA grubunun SOD ölçümlerinin diðer gruplara göre anlamlý düzeyde yüksek olduðu izlendi.
SONUÇ: Çalýþma sonuçlarýmýzda iskemi öncesi uygulanan rosmarinik asit tedavisinin eritrosit deformasyonunu ve eritrositlerin morfolojik bozulmalarýna karþý koruyucu özelliðinin olduðunu gösterdi. Deformabiliteyi düzeltmedeki yolunun ise SOD düzeyini arttýrarak, nitrik oksit (NO) üretiminin yan ürünleri olan reaktif oksijen anyonlarýný indirgemesi, antioksidan etki oluþturmasý ve bu þekilde NO’in faydalý etkilerinden yararlanýlabilmesi yoluyla olabileceði öngörüldü.

AMAÇ: Bu çalýþmada, abdominal travmalý hastalarda klinik sonuçlarýn bir öngörücüsü olarak ters þok indeksi (rSI) ile basitleþtirilmiþ motor skor (sMS) çarpýmýnýn (rSIsMS) tanýsal deðerinin belirlenmesi amaçlanmýþtýr.
GEREÇ VE YÖNTEM: Çalýþmaya, 2023-2024 yýllarý arasýnda üçüncü basamak bir hastanenin acil servisine karýn travmasý nedeniyle baþvuran hastalar alýndý. Hastalarýn verileri kullanýlarak kýsaltýlmýþ yaralanma skalasý (AIS), yaralanma þiddet skoru (ISS), revize edilmiþ travma skoru (RTS) ve travmaya baðlý yaralanma þiddet skoru (TRISS) hesaplandý. Ayrýca, rSIsMS ile ters þok indeksi ve Glasgow koma skalasý (GKS) çarpýmý olan rSIG hesaplandý.
BULGULAR: Çalýþmaya toplam 270 hasta alýndý. Mortalite sonlanýmý açýsýndan TRISS, rSIsMS ve rSIG’in tanýsal deðerlilikleri incelendi; sýrasýyla AUC deðerleri 0.928; 0.908 ve 0.886 olarak bulundu. Yoðun bakým ünitesi (YBÜ) ihtiyacý için TRISS ve rSIsMS’in AUC deðerleri sýrasýyla 0.844 ve 0.852 olarak hesaplandý. Cerrahi müdahale ihtiyacý açýsýndan TRISS ve rSIsMS’in AUC deðerleri sýrasýyla 0.774 ve 0.881 olup, bu sonlanýmda rSIsMS’nin tanýsal deðerliliði TRISS’ten anlamlý düzeyde yüksekti (p<0.001; DeLong testi). Masif kan transfüzyonu (MKT) gereksinimi açýsýndan TRISS ve rSIsMS’in AUC deðerleri sýrasýyla 0.799 ve 0.930 olarak bulundu. Bu sonlaným için de rSIsMS’nin tanýsal deðerliliði TRISS’ten anlamlý olarak yüksekti (p<0.001; DeLong testi).
SONUÇ: rSIsMS, abdominal travmalý hastalarda masif kan transfüzyonu ve cerrahi müdahale ihtiyaçlarýný öngörmede diðer travma skorlarýna göre üstündür ve mortalite ile YBÜ ihtiyaçlarýný öngörmede benzer performans göstermektedir. Kolay hesaplanabilir olmasý ve yatak baþýnda hýzlýca elde edilebilmesi, rSIsMS’nin acil servisteki klinik kullaným deðerini artýrabilir.

AMAÇ: Akut pankreatit (AP), acil servis hekimlerinin sýkça karþýlaþtýðý, hafif bir formdan, þiddetli ve potansiyel olarak ölümcül bir forma kadar geniþ bir þiddet spektrumuna sahip bir hastalýktýr. Bu çalýþmada, AP'li hastalarda komplikasyonlu bir hastalýk seyirini öngörebilecek acil servis baþvuru parametrelerini belirlemeyi amaçladýk.
GEREÇ VE YÖNTEM: 2010 ve 2018 yýllarý arasýnda ardýþýk olarak AP tanýsý konan hastalar çalýþmaya dahil edildi ve hastalar komplikasyonlu ve komplikasyonsuz AP olmak üzere iki gruba ayrýldý. Acil servise baþvuru sýrasýndaki birçok klinik ve laboratuvar özelliði iki grup arasýnda karþýlaþtýrýldý ve komplikasyonlu AP için baðýmsýz risk faktörleri belirlendi. Komplikasyonlu AP, þu durumlarýn herhangi birinin varlýðý olarak tanýmlandý; hastanede yatýþ sýrasýnda ölüm, þiddetli hastalýk, nekroz, geç peripankreatik veya vasküler komplikasyonlar ve pankreatik/peripankreatik ya da büyük ekstra-pankreatik enfeksiyonlarýn varlýðý.
BULGULAR: Çalýþmaya alýnan 511 hastanýn 74'ü (%14.5) komplikasyonlu AP grubuna dahil edildi. AS'ye baþvuru sýrasýnda tekrarlayan AP, alkolik eti-yoloji, plevral efüzyon, sistemik enflamatuvar yanýt sendromu ve kalsiyum seviyeleri komplikasyonlu AP için baðýmsýz risk faktörleri olarak belirlendi. Bu beþ prediktörün kombinasyonunun komplikasyonlu AP'yi öngörmedeki eðri altýndaki alan deðeri 0.857 (güven aralýðý: %95, 0.810-0.904) idi ve mevcut skorlamalardan anlamlý derecede yüksekti.
SONUÇ: Beþ basit parametre kullanýlarak komplikasyonlu AP geliþimi baþarýyla öngörüldü. Bu parametreler, AP'de klinik olarak ciddi olayýn geliþimini öngörmek amacýyla yeni skor sistemleri geliþtirilirken dikkate alýnmalýdýr.

AMAÇ: Bir devletin vatandaþý olmayan kiþiler "yabancý"; vatandaþlýk baðý olan kiþiler ise "uyruk" olarak tanýmlanýr. Ülkemizde ölen yabancý uyruklu bir kiþinin ölüm belgesi; yabancý uyruklu kiþinin ölümü resmi saðlýk kurumunda gerçekleþmiþse ilgili kurum yöneticisi, özel saðlýk kurumunda ise tedavi eden hekim tarafýndan düzenlenir. Adli veya þüpheli ölümler için ölü muayene ve otopsi, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Hakimler ve Savcýlar Yüksek Kurulu'nun genelgesine uygun olarak yapýlýr. Olayýn detaylarýna göre bildirim formu, ilgili konsolosluklara ve Dýþiþleri Bakanlýðý’na iletilir. Yabancý uyruklu ölümlere ait veriler, ülkedeki yabancý nüfusun demografik özelliklerini ve ölüm nedenlerini anlamak için önemli bir kaynaktýr. Bu çalýþmada, yabancý uyruklu olgularýn ölümlerini, coðrafi ve sosyoekonomik baðlamda deðerlendirerek bilimsel veri oluþturmayý, önlenebilir ölüm nedenlerini tespit etmeyi amaçladýk.
GEREÇ VE YÖNTEM: Çalýþmamýz kapsamýnda, Adli Týp Kurumu Erzurum Grup Baþkanlýðý Morg Ýhtisas Dairesi'nde 2016-2021 yýllarý arasýnda otopsisi yapýlan yabancý uyruklu olgunun raporlarý geriye dönük olarak incelendi.
BULGULAR: Çalýþma kapsamýnda 90 olguya ulaþýlmýþtýr. Olgularýn %92'si (n=83) erkek ve %65.5'i (n=59) genç-orta yaþ grubundadýr. Yaþ ortalamasý 34.1 olan olgularýn %78.8’i (n=71) Orta Asya uyrukludur. Ölüm nedenleri incelendiðinde %28.8’i (n=26) hastalýk, %16.6’sý (n=15) trafik kazasý ve %14.4’ü (n=13) hipotermi olarak belirlenmiþtir. Negatif otopsi oraný %5.5 (n=5) olarak bulunmuþ, bu vakalarda ileri çürüme bulgularý gözlemlenmiþtir.
SONUÇ: Otopsisi yapýlan yabancý uyruklu ölüm olgularýnýn çoðunluðunun travmatik nedenlerle ve sýnýr dýþýnda gerçekleþtiði, bu sonuçlarýn göç hareketliliðinin ölümcül etkilerini gösterdiði tespit edilmiþtir. Yabancý uyruklu kiþilerin ölümünde, Viyana Konsolosluk Sözleþmesi'nin gerekliliklerini yerine getirilmeli, ölüm bildirimleri yapýlmalý ve kimlik belirleme iþlemleri için örnekler saklanmalýdýr.

AMAÇ: Son dönemde yaþanan ve hatta "yüzyýlýn felaketi" olarak anýlan Kahramanmaraþ Depremi, 6 Þubat 2023'te meydana gelmiþ, 7.7 büyüklüðündeki depremin ardýndan 10 ilde çok sayýda yýkým ve kayýp meydana gelmiþtir. Amacýmýz deprem sonrasý hastanemiz kadýn hastalýklarý ve doðum acil servisine baþvuran canlý gebe hastalarda uyguladýðýmýz cerrahi ve radyolojik algoritmayý sonuçlarý analiz ederek paylaþmaktýr.
GEREÇ VE YÖNTEM: Bu retrospektif gözlemsel bir çalýþmadýr. Araþtýrmaya, 6 Þubat-6 Mart 2023 tarihleri arasýnda Adana ilinde bulunan üçüncü basamak eðitim ve araþtýrma hastanesinin kadýn hastalýklarý ve doðum acil servislerine baþvuran ve/veya sevk edilen, depremden etkilenen (yatýrýlarak takip edilen) hamile hastalar alýndý. Hastalarýn baþvuru þikayetleri, travma bulgularý, ameliyat detaylarý ve obstetrik sonuçlar kaydedildi.
BULGULAR: 58 depremzede hamile hasta vardý. Ortalama gebelik haftasý yaþý 22.24±10.59 haftaydý. En sýk saptanan obstetrik þikayet pelvik aðrý veya kasýlma (%36.3) idi. Depremzedelerin 11'inin 2'si vajinal, 9'u sezaryenle doðum yaptý. Doðum sýrasýndaki ortalama gebelik yaþý 32.81 haftaydý. Üç hastaya küretaj yapýlýrken, sadece 1 hastaya histerotomi uygulandý. 6 canlý doðum, 5 ölü doðum gerçekleþti. Ýlk deðerlendirme sonucu sezaryen kararý verilen gebelerde midline kesi uygulanmýþ, bebeðin doðumu ve uterusun kapatýlmasýnýn ardýndan batýn içi organlar kontrol edilmiþ olasý pelvik ve diðer fraktürler için intraoperative skopi cihazý ile kontrol edilmiþtir. Gerekli durum halinde genel cerrahi ve ortopedi bölümleri ile hasta konsülte edilmiþtir ve durumuna göre servis yada yoðunbakýma gönderilmiþtir.
SONUÇ: Ultrasonografi gebelerde acil durumlarda hýzla kullanýlan ana yöntem haline gelmiþtir. Radyolojik deðerlendirme imkaný olmayan ve hýzlý karar vermek zorunda kalan depremzedeler için önerilen cerrahi adýmlar özellikle midline kesi ve deðerlendirmeler (doðum sonrasý intraoperatif skopi cihazý ile deðerlendirme) hem bebek hem de anne için hayat kurtarýcý olabilir.

AMAÇ: Akut apandisit (AA), cerrahi akut abdomen nedenlerinin baþýnda gelmektedir. Günümüzde laparoskopik apendektomi (LA) en sýk tercih edilen cerrahi yöntemdir. Tüm laparoskopik cerrahiler için açýða konversiyon durumu olduðu gibi LA için de bu durum geçerlidir. Bu çalýþma ile AA’in laparoskopik cerrahisinde, açýða konversiyon nedenlerini ortaya koymayý amaçladýk.
GEREÇ VE YÖNTEM: Retrospektif vaka kontrol çalýþmasý olarak planlanan çalýþmaya 2018 ve 2023 yýllarý arasýnda akut apandisit nedeniyle laparoskopik appendektomi yapýlan 445 hasta alýndý. Laparoskopik appendektomi esnasýnda açýða konverte olan ve olmayan olmak üzere hastalar iki gruba ayrýlarak, hastalarýn preoperatif demografik, klinik ve perioperatif verileri deðerlendirildi. Tek deðiþkenli ve çok deðiþkenli analizler yapýldý.
BULGULAR: Çalýþmaya alýnan 445 hastanýn yaþ median (çeyrekler arasý aralýk) 34 (25-49) yýldý. Hastalarýn %58.2’si erkek olmakla birlikte açýða konversiyon oraný %3.8’di. Tek deðiþkenli analizlerde, yaþ (p=0.002), ASA (p=0.011), ED arrival time (p<0.001), CRP (p<0.001), amilaz (p=0.012), 6≤ Malatya komplike apandisit prediktif skor (MKAPS) (p<0.001), komplike apandisit (p<0.001) açýða konversiyona iþaret etse de çok deðiþkenli analizlerde sadece 6≤ MKAPS'in (p=0.034) baðýmsýz risk faktörüydü.
SONUÇ: Açýða konversiyonun akut apandisitte kaçýnýlmaz durumlardan biri olduðu düþünülürse, klinisyenlerin kullanýlabilirliði kolay olan MKAPS ile açýða konverte olabilecek vakalarý tahmin edebilir, hatta primer açýk cerrahiyi tercih etmeye yönlenmesine yardýmcý olabilir.

AMAÇ: Torasik omurga sorunlarýnýn tedavisinde torasik seviye lokalizasyonu diðer omurga bölgelerine göre daha zordur. Bu çalýþmanýn amacý torakal omurga cerrahisi öncesinde bilgisayarlý tomografi eþliðinde pediküler spinal iðne yerleþiminin güvenilirliðini kanýtlamak ve torakal omurga ve omurilik cerrahisi sýrasýnda hata payýný, ameliyat süresini ve ameliyathane radyasyon maruziyetini azaltmaktýr.
YÖNTEMLER: Torasik omurga ve/veya omurilikle iliþkili lezyonlara posterior yaklaþým yapýlan on dört hasta incelendi. Spinokatlar BT kýlavuzluðunda, ilgili vertebranýn pedikülüne ayný gün veya ameliyattan bir gece önce yerleþtirildi. Cerrahi alan her zamanki gibi hazýrlandý ve BT kýlavuzluðunda ilgili torasik pediküle bir spinokat yerleþtirildi.
BULGULAR: Çeþitli nedenlerle yapýlan torasik bölge ameliyatlarýnda ameliyat öncesi BT eþliðinde iþaretleme yapýlan hastalarda intraoperatif seviye lokalizasyonu daha güvenilir ve kolaydý. Preoperatif hazýrlýk ve intraoperatif anestezi süreleri kýsaldý, intraoperatif çekilen floroskopik görüntü sayýsý azaldý ve spinal yanlýþ lokalizasyonlar gözlenmedi.
SONUÇ: Elde edilen sonuçlar, her türlü torasik cerrahi öncesinde preoperatif BT ile seviye lokalizasyonunun yapýlmasýnýn torasik omurga cerrahisi için güvenli, güvenilir ve faydalý bir yöntem olduðunu göstermektedir.

AMAÇ: 6 Þubat 2023 tarihinde Türkiye’nin güney illerinde ard arda iki büyük deprem meydana geldi. Ayný gün Ankara Etlik Þehir Hastanesinde derhal bir cerrahi afet takýmý kuruldu ve bölgeye intikal ederek Hatay-Reyhanlý Devlet Hastanesinde 7 gün çalýþtý. Bu çalýþmanýn amacý Ankara Etlik Þehir Hastanesi Cerrahi Afet takýmýnýn 6 Þubat 2023 depremlerindeki verileri, tecrübesi ve önerilerini sunmaktýr.
GEREÇ VE YÖNTEM: Veriler Cerrahi afet takýmýndaki hekimlerin kiþisel kayýtlarýndan elde edilmiþtir. Hekimlere çalýþtýðý birimler, çalýþma þekilleri, yaptýðý ameliyatlar, tedaviler, gözlemler, tecrübeler ve önerileri soruldu.
BULGULAR: Anestezistler ameliyathanede ve yoðun bakýmlarda çalýþtý. Ameliyatlarýn yanýnda acildeki ihtiyaç nedeniyle kalp damar cerrahý, genel cerrahlar ve çocuk cerrahý acil servis kýrmýzý ve sarý alanda çalýþtý. Ortopedi 96, beyin cerrahi 11, kalp-damar cerrahisi 5, genel cerrahi 4, çocuk cerrahi 4 cerrahi giriþimde bulundu. Ameliyatlarýn %80’i ortopedi, %20’si ise diðer branþlar tarafýndan gerçekleþtirilmiþtir.
SONUÇ: Yýkýntýdan yaralý kurtarýlanlarda ekstremite yaralanmasý sýktýr, çoðunlukla ortopedik giriþim gerekli olur. Yöneticileri de deprem maðduru olan hastane yönetimi yeni gelen afet takýmý tarafýndan üstlenilmelidir. Hangi bölgedeki afete, hangi bölgenin, ne desteði vereceði (personel, taþýt, malzeme, hasta sevklerini karþýlama) ayrýntýlý bir þekilde hazýrlanmalýdýr. Afet takýmlarýna cerrahlara ek olarak acil týp uzmanlarý, iç hastalýklarý uzmanlarý, pediatristler, jinekologlar dahil edilmelidir. Cerrahi afet takýmlarý doktor, hemþire ve yardýmcý personelden oluþan tam tekmil bir takým olmalýdýr.

AMAÇ: 6 Þubat 2023 tarihinde Güneydoðu Türkiye ve Kuzey Suriye’de iki büyük deprem gerçekleþti. Bu depremlerde Türkiye’de 11 il etkilendi ve büyük bir yýkým yaþandý. Bu çalýþmanýn amacý deprem sonrasýnda bölgede bulunan bir eðitim ve araþtýma hastanesinde anestezi altýnda ameliyata alýnan hastalarda mortaliteyi etkileyen faktörlerin araþtýrýlmasýdýr.
GEREÇ VE YÖNTEM: Hastanemize depremden etkilenen toplam 4622 hasta baþvurdu. Bu çalýþma bu hastalardan anestezi altýnda ameliyata alýnan 637 hastayý içermektedir. Hasta kayýtlarý retrospektif olarak tarandý. Demografik bilgiler, laboratuvar bulgularý, yaralanma tipleri, uygulanan cerrahi tipleri, APACHE II skorlarý, yoðun bakým yatýþ süreleri, mortalite bilgileri incelendi. Enkaz altýnda geçen süre ve hastaneye nakil süreleri acil ambulans kayýtlarýndan alýndý.
BULGULAR: Çalýþmaya alýnan hastalardan 159’u enkaz altýnda kalýp daha sonar enkazdan çýkarýlmýþlardý. Ortalama APACHE II skoru 29.6 olarak belirlendi. Mortalite hýzý %3.9 olarak gerçekleþti. Crush sendromu ve ek yanýk hasarýnýn mortaliteyi arttýrdýðý saptandý. Baþvuru sýrasýnda direk yoðun bakým yatýþ ve hemodinamik destek gereksinimi, erkek cinsiyet, uzamýþ enkaz altýnda kalýþ ve nakil süreleri, yüksek APACHE II skoru, baþvuru sýrasýnda potasyum, fosfor, keratin kinaz, kan üre nitrojen, AST, ALT, CRP seviyelerinde artýþ ve asidoz mortaliteyi etkileyen faktörler olarak bulundu. Enkaz altýnda kalýþ süresinin mortalite tahmininde güçlü olduðu (AUC=0.895) ve bu sürenin optimal kesim noktasýnýn 21 saat olduðu, mortalite öngörü duyarlýlýðýnýn %78.9, özgüllüðünün ise %86.4 olduðu belirlendi.
SONUÇ: Enkaz altýnda kalýþ süresi deprem maðduru travma hastalarýnda mortaliteyi belirlemede en önemli faktörlerden birisidir. Kurtarma süresinde 21 saat kritik noktadýr. Yaralýnýn enkazdan erken çýkartýlmasý ve hýzlý hastaneye nakil deprem sonrasý saðkalým için kritik önem taþýmaktadýr.

AMAÇ: Bu çalýþma, tetik parmak ile ilgili hasta sorularýna yanýt vermede Generative Pre-trained Transformer'in (ChatGPT; OpenAI, San Francisco, CA) doðruluk ve güvenilirliðini deðerlendirmeyi amaçlamaktadýr. Bu deðerlendirme, tedavi öncesinde hasta eðitimini geliþtirme potansiyeline sahiptir ve yapay zeka tabanlý sistemlerin hasta eðitim sürecindeki rolünü aydýnlatmayý hedeflemektedir.
GEREÇ VE YÖNTEM: Tetik parmak ile ilgili en sýk sorulan on soru, hasta eðitimine yönelik web sitelerinden ve literatür taramasýndan derlenmiþ ve ChatGPT'ye yöneltilmiþtir. Yanýtlar, iki ortopedi uzmaný tarafýndan JAMA Benchmark kriterleri ve DISCERN aracý kullanýlarak deðerlendirilmiþtir. Ek olarak, yanýtlarýn okunabilirliði Flesch-Kincaid sýnýf seviyesi ile analiz edilmiþtir.
BULGULAR: ChatGPT'nin tetik parmak ile ilgili sorulara verdiði yanýtlar için DISCERN puanlarý 35 ile 47 arasýnda deðiþmiþ ve ortalama 42 olarak bulunmuþtur, bu da "orta" kaliteye iþaret etmektedir. Yanýtlarýn %60'ý tatmin edici bulunurken, %40'ýnda eksiklikler tespit edilmiþtir. JAMA Benchmark kriterlerine göre, bilimsel referans eksikliði önemli bir dezavantaj olarak öne çýkmýþtýr. Ortalama okunabilirlik seviyesi üniversite düzeyindedir, bu da düþük saðlýk okuryazarlýðýna sahip hastalar için bilgiyi anlamayý zorlaþtýrmaktadýr. Yanýtlarýn daha geniþ bir hasta kitlesi için eriþilebilir ve anlaþýlabilir hale getirilmesi gerekmektedir.
SONUÇ: Bulgularýmýz, bildiðimiz kadarýyla, tetik parmak baðlamýnda ChatGPT kullanýmýný araþtýran ilk çalýþma olduðunu göstermektedir. ChatGPT, tetik parmak hakkýnda genel bilgiler saðlama konusunda makul bir baþarý göstermektedir; ancak, hasta eðitimi için birincil kaynak olarak kullanýlmadan önce uzman denetimi gereklidir.

AMAÇ: Saptanan omurga kýrýklarý içinde izole travmatik spinöz proces kýrýklarý küçük bir yere sahiptir. Tüm spinal bölgeler içinde servikal omur daha sýk görülür ve Clay-Shoveler's kýrýklarý olarak adlandýrýlýr. Bu çalýþmada son 5 yýl içerisinde spinal travma sonrasý radyolojik tetkiklerinde spinöz proces kýrýðý raporlanan hastalar içinden sadece izole spinöz proces kýrýðý olanlar ayrýlmýþtýr. Bu hastalarýn yaþ, cinsiyet ve travma sebebi, spinal ligaman hasarý yönünden araþtýrýlmasý amaçlandý.
GEREÇ VE YÖNTEM: Hastanemizde son 5 yýl içerisinde herhangi bir neden ile yapýlan spinal vertebra MR ve BT incelemeleri retrospektif olarak tarandý ve tekrar deðerlendirildi. Travma nedeniyle yapýlmayan tetkikler ve deðerlendirmeyi engelleyecek artefaktý olan tetkikler, ile spinal vertebra ameliyatý geçirmiþ olan hastalar çalýþma dýþý býrakýldý. Etyoloji ICD tanýlarý ile tarandý. Hastalar yaþ, cinsiyet ve travma sebebi, spinal ligaman hasarý kayýt edildi.
BULGULAR: 36 erkek, 8 kadýn toplam 44 hasta araþtýrmaya dahil edildi. Ortalama yaþ 43,1 idi. 25 hasta trafik kazasý, 18 hasta düþme nedeniyle deðerlendirilmiþti. Spinöz proces kýrýklarý sýrasý ile servikal bölgede 18, torakal bölgede 17, lomber bölgede 3, 15 hastada multipl spinöz proces kýrýðý izlenmekle birlikte servikal + torakal bölgede (Clay-Sholever’s kýrýðý) 6 hastada saptandý. 12 hastada tomografi tetkikine ek olarak STÝR kesitli spinal MR yapýlmýþtý. Clay-Shover's kýrýðý olan tüm hastalarda BT + MR tetkiki yapýlmýþtý. MR tetkiki yapýlan tüm hastalarda interspinöz ligaman hasarý izlendi Bunula birlikte kanal içi patoloji veya ek bir patoloji izlenmedi.
SONUÇ: Travmaya baðlý spinöz proces kýrýklarý tek baþýna az görülmesine ve genellikle medikal tedavi ile takip edilmesine raðmen, özellikle servikotorakal birleþkede çoklu sayýda olabileceði unutulmamalýdýr. Bu nedenle ilk tespit edilen bölgenin altýndaki omurlarda deðerlendirilmeli ve kemik yapýyý deðerlendiren tetkiklere ek olarak STIR sekansý da içeren MRI gibi ligaman hasarý ve nöral kanalý deðerlendiren tetkiklerde yapýlmalýdýr.

AMAÇ: McFarland kýrýklarý olarak da bilinen medial distal tibia Salter-Harris Tip 3 ve Tip 4 epifiz yaralanmalarý, büyüme plaðý hasarý ve uzun süreli eklem deformiteleri potansiyelleri nedeniyle önemli riskler oluþturur. Eklem uyumunu yeniden saðlamak için cerrahi tedavi yaygýn olarak kullanýlmak-tadýr, ancak cerrahi tedavinin mi yoksa konservatif tedavinin mi daha üstün olduðu konusunda bir fikir birliði yoktur. Bu çalýþmanýn amacý, McFarland kýrýklarýnda cerrahi müdahalenin orta dönem klinik ve radyolojik sonuçlarýný araþtýrmaktýr.
GEREÇ VE YÖNTEM: Bu retrospektif çalýþmada, 2021-2023 yýllarý arasýnda 1. basamak travma merkezinde McFarland kýrýðý nedeniyle cerrahi tedavi uygulanan 6-17 yaþ arasý 13 hastanýn sonuçlarý analiz edildi. Cerrahi tedavi yöntemleri arasýnda vida fiksasyonu, K-teli fiksasyonu ve gergi teli fiksasyonu yer aldý. Sonuç ölçümleri arasýnda radyolojik deformite deðerlendirmeleri (LDTA, ADTA), hareket açýklýðý (EHA) ölçümleri, fonksiyonel sonuçlar için ayak ve ayak bileði yetenek ölçümü (FAAM) skorlarý ve ameliyat edilen ve edilmeyen uzuvlar arasýnda yapýlan karþýlaþtýrmalarla aðrý için görsel analog skala (VAS) skorlarý yer aldý.
BULGULAR: LDTA ve ADTA ameliyat edilen ve edilmeyen ekstremiteler arasýnda minimal fark göstererek baþarýlý bir cerrahi yeniden hizalama olduðunu gösterdi (p<0.05). Ameliyat edilen uzuvda ROM hafif kýsýtlýlýk gösterdi, ancak yüksek FAAM skorlarý ve düþük VAS skorlarý etkili fonksiyonel iyileþme ve aðrý yönetimini gösterdi. Korelasyon analizi, FAAM skorlarý ile EHA arasýnda orta derecede pozitif bir iliþki (r=0.45) ve FAAM skorlarý ile radyolojik hizalama arasýnda daha zayýf bir korelasyon (r=0.32) olduðunu ortaya koydu.
SONUÇ: McFarland kýrýklarýnýn cerrahi tedavisi, minimal EHA kýsýtlamalarý ve anlamlý dizilim ve fonksiyonel iyileþmeler ile olumlu klinik ve radyolojik bulgular saptandý.

Pankreas karsinosarkomu pankreasýn çok nadir görülen malign tümörlerinden bir tanesidir. Agresif seyretmekle birlikte tespit edildiklerinde lokal veya uzak organ metastazý ile saptanabilirler.
Bu yazýmýzda hastanemiz acil servisine kanlý kusma þikayeti ile baþvuran ve gastrik hemoraji ön tanýsý ile operasyona alýnan hastada lokal invazyon göstermiþ olan pankreas trofoblastik karsinosarkomuna uygulanan cerrahi prosedür, patoloji sonucu ve hastalýðýn kýsa sürede agresif progresyonu prezente edilmiþtir. Nadir bir vaka olan pankreas trofoblastik karsinosarkomu için literatür taramasý yapýlmýþ ve bulgular sýnulmuþtur.