Majör karaciğer cerrahisinde özellikle karaciğer yaralanmaları ve karaciğer tümörlerinde per-operatif kan kaybı hem hastanın mortalitesi hem de morbiditesi açısından önemlidir. Kansız bir alan insanlarda Pringle manevrası ile sağlanır. Pringle manevrası potansiyel olarak tehlikeli hepatik parankim iskemisine neden olur. İskeminin zararlı etkileri iskemi sırasında oluşmakla birlikte, daha büyük hasarın reperfüzyon sonrasında geliştiği gösterilmiştir (6-8). Bu çalışmada karaciğer rezeksiyonu esnasında geride kalan karaciğer dokusunda iskemi reperfüzyon hasan karaciğer fonksiyon testleri, serbest oksijen radikalleri ile birlikte histolojik olarak incelendi ve prostaglandin E2'nin karaciğer iskemi-reperfüzyon hasarını önlemekte yararlı olup olmadığı araştırıldı. Çalışma Haydarpaşa Numune Hastanesi Deney Hayvanları Araştırma Laboratuvarı'nda gerçekleştirildi. Çalışma 300-350 gr ağırlığında Albino-Wistar cinsi 24 erkek sıçanda yapıldı. 30 dakikalık iskemiyi takiben % 70 hepatektomi gerçekleştirildi. Karaciğer rezeksiyonunda sürekli iskemi ve reperfüzyon yapılarak PGE2 nin etkisi araştırıldı. Karaciğer fonksiyon testlerinden ALT ve AST değerleri post-op 1. gün hızla yükseldi. İ/R+PGE2 grubunda bu yükselme İ/R grubuna göre çok daha azdı. AST ve ALT 7. gün hızla normale döndü. Alkalen fosfataz yine İ/R grubunda daha fazla yükseldi, 7. gün maksimum değerine yükseldi, her iki grup arasındaki anlamlı fark kapandı ve 21. gün düşme eğilimine girdi. Serum bilirubin düzeyleri yükselmekle birlikte her iki grup arasında anlamlı fark saptanmadı. Gama-GT düzeyleri her iki grupta da yükselmiş, ancak İ/R grubunda düşme daha yavaş olmuştur. Yine LDH düzeyleri İ/R grubunda yüksek bulunmuş, tüm gruplarda 7. ve 21. günlerde düşme eğilimi göstermiştir. Sonuç olarak, karaciğer rezeksiyonu ile sürekli iskemi reperfüzyon modelinde PGE2 nin iskemi-repefüzyon hasarını önlemede etkiliği olduğu, karaciğer fonksiyonlarının erken dönemde bozulup hızla düzeldiği, karaciğer kütlesinin 3 haftada eski düzeylerine yaklaştığı görüldü.
Anahtar Kelimeler: KARACİĞER REZEKSİYONU, İSKEMİ REPERFÜZYON, PGE2In major liver surgery especially in liver trauma and liver tumor, per-operative blood loss is important in patient's mortality and morbidity. A bloodless field is achieved by Pringle maneuver. Pringle maneuver causes potentially dangerous hepatic parenchymal ischemia. Although harmful effect of ischemia occurs during ischemia, it has been shown that much more harm occurs during reperfusion. In this study, ischemia reperfusion injury was examined by liver function tests, free oxygen radicals and with histologic examination in rest of liver tissue during liver resection and also PGE., was investigated if it is useful to prevent the liver ischemia reperfusion injury or not. This study was carried out at Haydarpaşa Teaching Hospital Experimental Animal Laboratory. 24 Albino Wistar male rats weighing 300-350 grs. were used f or the study. Following 30 minutes ischemic period 70 % hepatectomy was done and during liver resection the effect of PGE2 was investigated by doing ischemia and reperfusion. The levels of ALT and AST were rapidly elevated on the first day of post operative period. In IR + PGE2group this elevation was remarkably less if compared to IR group. ALT and AST levels rapidly turned to normal levels on the seventh day of post operative period. Alkaline Phosphatase was also elevated in IR group more and reached to maximum level on the seventh day. The significant difference between groups was disappeared and on the twenty first days declined. Serum bilirubin levels were elevated but there was no significant difference between two groups, gamma GT levels were elevated in both groups but the decrease observed in IR group was slower. Also LDH levels were higher in IR group and inclined to decrease on 7th and 21 st days. In conclusion, PGE2 is assessed to be useful to prevent ischemia reperfusion injury in liver resection. Liver function tests are bad in early period but rapidly become normal. It is seen that liver masses come to normal in three weeks.
Keywords: LIVER RESECTION, ISCHEMIA REPERFUSION, PGE2