Acil cerrahi geliþmekte olan bir alandýr. Ögeleri, Amerikan Travma Cerrahisi Derneði tarafýndan tanýmlandýðý þekilde travma, cerrahi yoðun bakým ve acil cerrahidir. The Institute of Medicine (Týp Enstitüsü) kaynaklý yeni yayýnlarda bildirildiði gibi, Birleþik Devletler’de acil alanýnda çalýþan cerrahi uzmanlarýnýn sayýca azalmasý, acil bölümlerin aþýrý kalabalýklaþmasý ve hasta kapasitesinin karþýlanamamasý durumlarý kriz derecesine ulaþmýþtýr. The Institute of Medicine cerrahi uzmanlarýn çalýþtýðý ve travma sistemlerine benzeyen bölgesel merkezler önermiþtir. Cerrahlarýn acil cerrahi alanýnda eðitim almalarý iþgücü sorununa bir oranda çözüm olacaktýr.

Halen, Avrupa’da uygulanmakta olan travma cerrahisi bakýmýndan büyük farklar bulunmakta, travma dýþý cerrahideyse düzenlemeler yapýlmaktadýr. Ortopedik travma cerrahisini esas alan travma sistemi, Orta Avrupa ülkelerinde daha yaygýn görünürken, Ýskandinavya, Baltýk Ülkeleri, Birleþik Krallýk ile Akdeniz ülkelerinde daha az karþýlaþýlmaktadýr. Travma cerrahisine yönelik özgün eðitim, daha üst düzey travma sisteminin geliþmiþliðiyle korelasyon göstermektedir. Gerek yaralanma gerekse akut hastalýk sürecine baðlý oluþan acil hastalýklarýn tedavisinde yer alan çok sayýda ortak özellik, bu iki disiplinin multidisipliner ekip liderliði ve karar alma becerileri ile acil yaþam ve acil ekstremite kurtarma cerrahisinde yeterliliði amaçlayan, acil cerrahi servislerin bölgeselleþtirilmesine ve genel cerrahi temelli eðitime dayanan tek bir organizasyonel ve eðitimsel kuruma entegre edilmesini destekleyecektir.

Türkiye’de travma sonrasýnda yaralanmalarýn, trafik kazalarý ve deprem gibi doðal afetler ve terör gibi kitlesel afetler sonrasýnda artmasý beklenmektedir. Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Derneði alanýndaki olgularýn yönetimi, yýlda dört kez Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Dergisi’nin yayýnlanmasý, düzenli olarak Travma kurslarýnýn ve kongrelerin düzenlenmesi gibi eðitsel görevler üstlenmektedir. Mevcut durumda bakýmý Genel Cerrahi Uzmanlarý’nýn üzerinde olan, Travma ve Acil Cerrahi’nin yan dal eðitimi þeklini almasý için yoðun çabalar göstermektedir. Travma olgularýnda nonoperatif yaklaþým bu alanda görev yapan travma cerrahlarýnýn vaka yükünü azaltmaktadýr. Biz Travma ve Acil Cerrahi eðitimi içinde travma, acil cerrahi, boþluklarýn travmasýnýn olmasý gerektiðine inanýyoruz.

AMAÇ: Deneysel peritonitte, antibiyotik kullanýmýna normobarik oksijen (O2) eklenmesinin, tedavideki yeri ve bu tedaviye cevabýn izlenmesinde, ateþ, lökosit, C-reaktif protein (CRP) ve prokalsitoninin etkinliðinin araþtýrýlmasý amaçlandý.
GEREÇ-YÖNTEM: Normal deðerleri saptayan ön çalýþmayý takiben gerçekleþtirilen E. coli peritoniti deneyinde, “tedavisiz”, “normobarik O2 tedavisi”, “antibiyotik tedavisi”, “antibiyotik ve normobarik O2 tedavisi” olmak üzere dört grup oluþturuldu.
BULGULAR: Üçüncü ve dördüncü gün rektal ateþin ve kan lökosit deðerinin düþmesi açýsýndan grup 4’ün diðer gruplara üstünlük saðladýðý gözlendi. Grup 4’de periton kültürü pozitifliði anlamlý derecede az bulunurken, patolojik incelemede kas inflamasyonu derecesi en düþük düzeyde bulundu. Kan CRP düzeyi tüm gruplarda anlamlý korelasyonlar gösteremedi. Kan prokalsitonin düzeyinde ise grup 4’de diðer gruplara göre anlamlý azalma saptandý. Üçüncü gün kan lökosit düzeyi arttýkça prokalsitonin ve CRP düzeyi arttý, beþinci gün ise kan lökosit düzeyi düþen gruplarda prokalsitonin düzeyi de düþerken, CRP deðeri ile anlamlý baðlantý kurulamadý. SONUÇ: Deneysel olarak karýniçi sepsis tedavisinde, normobarik O2 tedavisinin antibiyotik tedavisi ile birlikte kullanýlmasýnýn, tedavinin baþarýsýný artýrabileceði ve sepsis þiddetinin takibinde, kan lökosit ile prokalsitonin düzeyinin CRP’ye göre daha deðerli olabileceði kanýsýna varýldý.

AMAÇ: Fitoöstrojenler bitkisel kaynaklý doðal moleküller olup kemik yapýmýný artýrýcý ve kemik yerine kullanýlabilme özellikleri vardýr. Bu çalýþmada, fitoöstrojenlerin tavþan kýrýk modelinde kýrýk iyileþmesi üzerine etkileri deneysel olarak araþtýrýldý. GEREÇ-YÖNTEM: Yirmi iki adet Yeni Zelanda beyaz tavþaný sað tibia kýrýðý oluþturulduktan sonra randomize olarak iki gruba ayrýldý. Birinci gruba Vitex agnus-castus L.’den (Verbenaceae) çalýþma öncesinde hazýrlanan bitki ekstresi intramuskuler olarak enjekte edildi. Ýkinci grup kontrol grubu olarak seçildi. Kýrýk iyileþmesi haftalýk olarak kan alkalen fosfataz düzeyi, direkt radyografi ve 99m-Tc MDP kemik sintigrafisi ile deðerlendirildi. Üçüncü haftanýn sonunda çalýþma sonlandýrýldý. Çalýþma sonunda histopatolojik inceleme yapýldý. BULGULAR:
Yedinci günde yapýlan direkt radyografik incelemede kýrýk iyileþme bulgularý grup 1’de kontrol grubuna göre daha yüksek olarak bulundu (p<0,01). Yedinci günde yapýlan 99m-Tc MDP kemik sintigrafisinde grup 1’de tutulum oranlarý kontrol grubuna göre daha fazla idi (p<0,05). Grup 1’de 14. ve 7. gün 99m-Tc MDP tutulum miktarlarý arasýndaki fark kontrol grubuna göre daha fazla bulundu (p=0,04). Yirmi beþinci günde yapýlan histopatolojik incelemede gruplar arasýnda anlamlý farklýlýk yoktu. Diðer deðiþkenler arasýnda farklýlýk saptanmadý. SONUÇ: Flavonoid enjeksiyonlarýnýn Yeni Zelanda beyaz tavþanlarýnda kýrýk iyileþmesinin erken döneminde faydalý olduðu gösterildi. Farklý doz uygulamalarý ve veriliþ yöntemlerinin farklý deneysel çalýþmalarla araþtýrýlmasýný önermekteyiz.

AMAÇ: Laparoskopik adezyolizis adezyonlara baðlý ameliyat sonrasý ince baðýrsak týkanýklýklarýnýn tedavisinde son dekadda popülarite kazanmýþtýr. Bu çalýþmada, laparoskopinin bu alanda uygulanabilirliði, etkinliði ve güvenliðini araþtýrýldý ve selektif adezyolizisin ayrýntýlarý tartýþýldý. GEREÇ-YÖNTEM: Bu çalýþmaya yapýþýklýklara baðlý, akut veya kronik tekrarlayan ince baðýrsak týkanýklýðý nedeniyle laparoskopik tedavi görmüþ hastalar dahil edildi. Hastalar belirli bir algoritmaya göre tedavi gördü. Konservatif tedavinin yetersiz kaldýðý hastalar ameliyata alýnarak sönük/þiþkin baðýrsak geçiþinin olduðu bölgeye selektif laparoskopik adezyolizis uygulandý. Kronik tekrarlayan ataklar geçiren ve konservatif tedaviye yanýt vermiþ hastalarda ameliyat öncesi enteroklizis uygulandý ve adezyolizis bu bulgular kýlavuzluðunda yapýldý. Diðer tanýlarý dýþlamak amacýyla tüm olgularda bilgisayarlý tomografi incelemesi yapýldý.
BULGULAR: Ocak 1998 - Haziran 2007 tarihleri arasýnda 31 hastaya (22 kadýn, 9 erkek) laparoskopik adezyolizis yapýldý. Ortalama yaþ 48 (aralýk 20-80) idi. Enteroklizis kýlavuzluðunda laparoskopik adezyolizis 19 hastada uygulandý. On iki hastaya akut týkanýklýk nedeniyle laparoskopik adezyolizis uygulandý. Enteroklizis, bu görüntüleme yönteminin uygulandýðý hastalarýn tümünde patolojik yapýþýklýk veya bandý göstermeyi baþardý. Komplikasyon ve açýða geçiþ oraný %9,6 olarak gerçekleþti. Hastalarýn tümünde ameliyat sonrasý dönemde oral alým tolere edildi. Enteroklizis kýlavuzluðunda laparoskopik adezyolizis uygulanmýþ bir hastada ameliyat sonrasý 34. günde konservatif tedaviye yanýt veren geçici subileus ataðý oldu. Ortalama hastanede yatýþ süresi 4,1 gün (aralýk: 2-7) olarak gerçekleþti. Hastalar takiplerinde semptomsuz seyretmektedir. SONUÇ: Ameliyat sonrasý yapýþýklýklara baðlý baðýrsak týkanýklarýnda laparoskopi uygulanabilir, güvenli ve etkin bir yöntemdir. Laparoskopi akut veya kronik olgularda olabildiðince selektif uygulanmalýdýr. Enteroklizis, kronik týkanýklýklarda selektif laparoskopi uygulanmasýna olanak veren yararlý bir görüntüleme yöntemidir.

AMAÇ: Majör travma sonrasýnda yoðun bakým servisinde yatan ve enteral yoldan beslenen hastalarda, pankreas ekzokrin salgýlarýnda görülen deðiþiklikleri saptamaktýr.
GEREÇ-YÖNTEM: Hastalar (n=18) yoðun bakým ünitesinde travma sonrasý 24-36. saatlerde enteral yoldan beslenmeye baþlanarak, sonuçlar ileriye dönük olarak deðerlendirildi. Baþlangýçta yüksek molekül aðýrlýklý diyetler 20 ml/sa’den (1 kcal/mL) verildi ve bu miktar aþamalý olarak 80 ml/sa’ye kadar yükseltildi. Sonrasýnda bu hastalardaki enteral beslenme sonrasý birinci ve ikinci fekal elastaz-1 seviyelerine bakýldý. Ýlk defekasyondan bir gram gaita örneði alýnarak ELISA yöntemiyle fekal elastaz-1 seviyesi belirlendi. Fekal elastaz-1 normal deðeri >200 mg/g olarak kabul edilirken, <100 mg/g olan deðerler ciddi pankreas ekzokrin salgý bozukluðu olarak deðerlendirildi.
BULGULAR: Tüm hastalar sadece enteral yoldan beslendi ve beslenmeye baðlý gastrointestinal komplikasyonlara rastlanmadý. Ýlk labotaruvar deðerlerinde hastalarýn %55,6’sýnda fekal elastaz-1 seviyelerinde orta ve yüksek oranda düþüþ gözlendi. Ýkinci incelemelerde ise bu oranýn %38,9 seviyelerine düþtüðü görüldü (p<0,01). Ýlk incelemede ortalama fekal elastaz-1 seviyesi 268,4 mg/g (median 162,1 mg/g) iken, ikinci incelemede 333,8 mg/g (median 520,2 mg/g) olarak saptandý.
SONUÇ: Bu araþtýrmada, travma sonrasý hastalarda ciddi oranda pankreas iþlev bozukluðu olduðu, yüksek molekül aðýrlýklý diyetle enteral yoldan beslemenin ise kayda deðer bir iyileþme saðladýðý görüldü. Travma sonrasý, hastalarda pankreas ekzokrin enzim seviyelerinin düþüklüðünün nedene yönelik araþtýrmalarla ve bunun olumlu ya da olumsuz etkilerinin yapýlacak diðer çalýþmalarla desteklenmesi gerektiði kanýsýna varýldý.

AMAÇ: Bu çalýþmada elektif cerrahi iþlemler sýrasýnda oluþan sivri cisim yaralanmalarý (SCY) ve kan ve organ sývýsý (KOS) sýçramalarýnýn sýklýðýnýn irdelenmesi amaçlandý. Bu çalýþmanýn, yaralanma ve KOS sýçramalarýný engelleme çalýþmalarýna yardýmcý olabileceði düþünüldü. GEREÇ-YÖNTEM: Dicle Üniversitesi Hastanesinde üç ay boyunca tüm elektif ameliyatlar kayýt edildi, SCY ve KOS sýçramalarý analiz edildi. SCY ya da KOS sýçramasý olarak bildirilen hastane çalýþanlarýyla daha detaylý olarak görüþüldü ve yaralanma nedenleri detaylandýrýlmaya çalýþýldý. BULGULAR: Üç aylýk sürede 1988 elektif ameliyat kayýt edildi. Bunlarýn 111’inde (%5,6) SCY ve 145’inde (%7,3) KOS sýçramasý bildirildi. Öðretim üyelerinde SCY insidansý 2,8 kiþi-yýl olarak bulunurken, bu asistanlarda 5,6, hemþirelerde 6,3 ve diðer personelde 1,5 olarak saptandý. KOS sýçramasý insidansý öðretim üyelerinde 14,5 kiþi-yýl iken bu hýz asistan ve hemþirelerde sýrasýyla 6,9 ve 8,4 bulundu. Ameliyatýn süresi, ameliyat baþlama saati ve ameliyatta çalýþan personel sayýsý SCY oluþmasýnda etkili faktörler olduðu ve KOS sýçramasýnda da yine ameliyat süresi ve çalýþan personel sayýsýnýn etkili olduðu saptandý. Çene cerrahisi ameliyatlarýnýn %14,4’ünde, genel cerrahi ameliyatlarýnýn %12,2’sinde, göðüs cerrahisinin %10,5’inde, beyin cerrahisinin %8,4’ünde SCY görüldü. Genel cerrahi ameliyatlarýnýn %14,4’ünde, ürolojinin %13,5’inde, göðüs cerrahisinin %14’ünde, kalp damar cerrahisinin %14,7’sinde KOS sýçramasý olduðu saptandý. En sýk yaralanan organ iþaret parmaðý (%33,9) ve baþ parmak (%31,4) oldu. SONUÇ: Diðer tüm týbbi uygulamalarda olduðu gibi elektif cerrahi iþlemlerde de SCY ve KOS sýçramalarý yaygýn bir sorun olduðu gösterilmiþtir.

AMAÇ: Bu araþtýrma, ev hanýmlarýnýn ilkyardým bilgi düzeylerinin deðerlendirilmesi, ev kazalarýný önlemeye yönelik tutum ve davranýþlarýnýn belirlenmesi ve ilkyardým bilgi düzeylerinin ve ev kazalarýný önlemeye yönelik tutum ve davranýþlarýn iliþkili olduðu faktörlerin incelenmesi amacýyla planlandý. GEREÇ-YÖNTEM: Kesitsel tipteki bu araþtýrmada, 180 hanede evin hanýmlarýna, sosyodemografik özellikleri sorgulayan bir anketin yaný sýra ilkyardým bilgi düzeylerini deðerlendirmek üzere hazýrlanmýþ bir test ve ev kazalarýný önlemeye yönelik tutum ve davranýþ düzeyini belirlemek üzere hazýrlanmýþ Likert tipi bir form yüz yüze görüþme tekniðiyle uygulandý. BULGULAR: Araþtýrma grubunun eðitim durumu arttýkça, ilkyardým bilgi puaný artmaktaydý. Çalýþan hanýmlarýn ilkyardým bilgi puaný çalýþmayanlardan yüksekti. Araþtýrma grubunun eðitim düzeyi arttýkça ve ekonomik düzeyi iyileþtikçe tutum ve davranýþ puaný artmakta, yaþ arttýkça azalmaktaydý. Evinde kaza meydana gelmemiþ evlerin hanýmlarýnýn, önleyici tutum ve davranýþ puaný diðerlerinden yüksekti. SONUÇ: Bu araþtýrmada hem ilkyardým bilgi düzeyinin, hem de kazalarý önlemeye yönelik olumlu tutum ve davranýþ geliþtirmenin, ev hanýmlarýnýn eðitim düzeyine baðlý olduðu belirlendi. Toplumla ilgili pek çok sorunun çözümünde kadýnlarýn formal eðitim düzeyinin ve sosyal statüsünün artýrýlmasý önemlidir.

AMAÇ: Parçalý subtrokanterik kýrýklar, yüksek enerjili yaralanma olmalarýndan dolayý cerrahi tedavi sonrasý yüksek kaynamama ve kötü kaynama riski taþýrlar. Biyolojik tespit yumuþak doku kanlanmasýný korurken, bu komplikasyonlarý azaltmayý hedefler. Bu çalýþmada amaç, parçalý subtrokanterik kýrýklý olgularýn köprü plaklama sonrasý geriye dönük olarak sonuçlarýný deðerlendirmektir. GEREÇ-YÖNTEM: 1996-2002 yýllarý arasýnda parçalý subtrokanterik kýrýklý 10 olgu çalýþmaya dahil edildi. Tüm olgular erkekti, ortalama yaþ 46±15,2 yýl (daðýlým 29-76) idi. AO/OTA sýnýflamasýna göre altý olguda C-3-1, dört olguda C-3-2 tip kýrýk mevcuttu. Tüm olgulara floroskopi kontrolünde biyolojik tespit kurallarýna uygun köprü plaklama uygulandý. Son kontrolde Sander’s kriterleri için, aðrý, yürüme kapasitesi, fonksiyonel durum, hareket, günlük aktiveteler, radyolojik deðerlendirme, kýrýk ve saðlam taraf femur boyun-cisim açýlarý ölçüldü. BULGULAR: Ortalama izleme süresi 62±20,9 aydý (daðýlým 37-104). Kýsmi yüklenme ortalama 3,3±1,1 ayda (daðýlým 1,5-4,5), tam yüklenme ortalama 4,8±1 ayda (daðýlým 3-6) önerildi. Sander’s kriterlerine göre sekiz çok iyi (%80), bir iyi (%10) ve bir kötü (%10) sonuç saptandý. Femur boyun-cisim açýlarý bakýmýndan kýrýklý ve saðlam taraflar arasýnda anlamlý fark saptanmadý. SONUÇ: Parçalý subtrokanterik femur kýrýklarýnýn tedavisinde, köprü plaklama ile uygulanan biyolojik tespitin alternatif bir yöntem olduðunu düþünüyoruz.

AMAÇ: Bu çalýþmada, hastanemizin Acil Cerrahi ve Travmatoloji Kliniði’nde 1997-2006 yýllarý arasýnda kranyoserebral ateþli silah yaralanmalarý nedeniyle tedavi edilen sivil olgularda sonuçlarýmýzý belirleyen faktörler saptanarak, klinik deneyimlerimiz doðrultusunda sonuçlar ve cerrahi strateji gözden geçirildi. GEREÇ-YÖNTEM: Ateþli silahla kranyoserebral yaralanma nedeniyle tedavi edilen 82 sivil olguda (74 erkek, 8 kadýn) klinik ve radyolojik bulgular geriye dönük olarak kaydedildi. Nörolojik ve fiziksel incelemeleri, kranyal bilgisayarlý tomografi (KBT) bulgularý, yaralanma þekilleri, tedavi yöntemleri, prognoz, komplikasyon, morbidite ve mortalite oranlarý incelendi. BULGULAR: Hastalarýn 74’ü (%90) erkekti ve yaþ ortalamasý 29,2 idi. Hastaneye kabul sýrasýndaki geliþ nörolojik muayeneleri incelendiðinde Glasgow Koma Skalasý (GKS) deðerlerinin sýrasýyla; hastalarýn 35’inde 3-5, 9’unda 6-8, 19’unda 9-12, 19’unda 13-15 arasýnda olduðu saptandý. Radyolojik inceleme bulgularý sonucunda en sýk, subdural hematom, intraserebral hematom, çoklu kontüzyonlar, çökme kýrýðý, subaraknoidal kanama saptandý. Toplam 51 hastada ameliyat ve debridman yapýldý. Kýrk bir olgu kaybedildi. Toplam mortalite oraný 82 hastada %50 olarak belirlendi. SONUÇ: Ateþli silahla kranyal yaralanma olgularýnda mortalite yüksektir. Hastaneye geliþ muayenelerinde GKS 8’in üzerinde ve tek hemisferi ilgilendiren yaralanmasý olan olgularda prognoz daha iyidir. Tüm hastalarda debridman yapýlmasýnýn, intrakranyal kitle etkisi saptanan hastalarda erken cerrahinin faydalý olduðu sonucuna varýldý.

AMAÇ: Elektrik enerjisi geçen yüzyýlýn ortalarýndan itibaren hýzla artan oranda kullanýlmaktadýr. Buna baðlý olarak endüstrileþme ve evlerde elektrik enerjisinin kullanýmý sonucu elektrik akýmý ile meydana gelen kazalar ve ölümler görülmeye baþlamýþtýr. Çalýþmamýzda bu tür olgulara adli týbbi yaklaþým biçimi ve gerekli öneriler sunuldu.
GEREÇ-YÖNTEM: Bursa ilinde 1996-2003 yýllarý arasýnda adli otopsisi yapýlan ve elektrik akýmýna baðlý hayatýný kaybeden 63 olgu (59 erkek, 4 kadýn; ort. yaþ 32,5±12,7; daðýlým 5-62) çalýþma kapsamýna alýndý. Bu olgularýn demografik özellikleri, ölüm orijini, olay yeri, elektriðin vücuttaki giriþ ve çýkýþ lezyonlarýnýn yeri incelendi. BULGULAR: Olgular en sýk 30-39 yaþ grubunda olup %93,7’si erkek idi. Olgularýn %63,5’inde olay iþ kazasýydý. Ölümlerin en çok yaz aylarýnda meydana geldiði saptandý. Literatürde nadirde olsa intihar ve cinayet olgularý bildirilmiþtir, ancak olgularýn tümünde orijin kaza idi. SONUÇ: Elektriðe baðlý ölümlerde otopsiyi yapacak olan hekime ölüm yeri hakkýnda ayrýntýlý bilgi verilmelidir. Elektriðe baðlý kazalarýn önlenmesi için alt yapý sorunlarýnýn çözümlenmesi, eðitimle birlikte güvenlik önlemlerinin alýnmasý ve uygulanmasý gerekmektedir.

Aortik kapak replasmaný sonrasýnda asenokumarol kullanan 48 yaþýnda bir erkek, son 24 saat içinde sol torasik bölgede aðrý, ilerleyici dispne ve giderek kötüleþen tarzda halsizlik geliþmesi nedeniyle acil servise baþvurdu. Hastada, 31 gün önce düþme nedeniyle sol kaburgalarýnda kýrýklar geliþmiþti ve 15 gün önce çekilen toraks grafisinde hemopnömotoraks bulunmuyordu. Hastaneye yatýrýlma sýrasýnda çekilen göðüs filmi sol plevral efüzyon bulunduðunu ortaya koyarken, hastanýn periferik kan hematokrit deðeri %28 ve INR deðeri de 3,57 idi. Plazma transfüzyonundan sonra hastanýn INR deðeri ikiye düþtü, ancak beþ saat sonra kan hematokrit deðeri %22,6 seviyesine indi. Hemotoraks, bir göðüs tüpü yoluyla drene edildi ve daha sonra da kan transfüzyonu gerçekleþtirildi. Asenokumarol geç hemotoraksý baþlatan faktör olmayabilir, ancak kanamanýn artmasýndan sorumlu tutulabilir. Antikoagülan alan ve kaburga kýrýðý bulunan bütün hastalarýn, travma sonrasý 4. haftaya kadar yakýn bir gözetimde tutulmasý önerilir.

Ampute sol ayak için gerçekleþtirilen replantasyon ameliyatý sonrasý yað embolisi sendromu düþünülen olgu sunuldu. Ameliyat sonrasý pulmoner ve serebral fonksiyon bozukluklarý geliþen, majör ekstremite amputasyonuyla birlikte tibia kýrýðý olan olguda arteriyel hipoksemiyi destekleyecek herhangi bir patoloji saptanmamasý bu tanýmýzý güçlendirmektedir.

Spinal aksesuar sinir yaralanmalarý seyrek görülür ve çoðunlukla iyatrojeniktir. Aðrý, ayný taraf omuzun kaldýrýlmasýnda güçlük ve kol abdüksiyonunda skapular kanatlanma, en sýklýkla görülen klinik bulgulardýr. Ender rastlanan bir olgu olmasý nedeniyle, 20 yaþýnda, ateþli silaha baðlý penetran yaralanma sonrasýnda spinal aksesuar sinir palsili bir erkek olgu sunuldu. Yaralanmadan üç ay sonra, sol kolunu omuz hizasýna kadar abdüksiyona getirdiðinde aðrý ve harekette kýsýtlýlýktan þikayetçiydi. Fiziksel incelemesinde sol trapez kasý erimiþ ve omuzu düþmüþ þekildeydi. Nörolojik incelemede sol trapez ve sternokleidomastoid kaslarýnýn motor fonksiyonlarý 3/5 idi; boyun, omuz ve kolda yaygýn dizestezi vardý. Mermi, klavikulanýn üzerinden girip, trapez kasýndan çýkmýþtý. Radyolojik incelemeler normaldi fakat elektromiyelografi’de (EMG) nöropatik deðiþiklikler saptandý. Cerrahi eksplorasyonda sinirin trasesi boyunca doðal seyirini izlediði görüldü ve dekompresyon amaçlý eksternal nörolizis yapýldý. Ameliyat sonrasý sorunsuz geçti. Dizestezi ilerleyen günlerde kayboldu. Fizik tedavi de uygulanan hastanýn üç ay sonraki kontrol muayenesinde motor fonksiyonlar 4/5 idi ve EMG’de sol spinal aksesuar sinirde iyileþme saptandý.

Boyundaki penetran yaralanmalar, bu anatomik bölgede yer alan birçok vital yapý nedeniyle yüksek morbidite ve mortaliteye sahiptir. Bu olgu sunumunda sol supraklaviküler bölgedeki býçaklanma sonrasý geliþen sol ana karotis ve sol subklaviyan ven arasýndaki AV fistülün endovasküler tedavisi anlatýldý.