Bu çalýþma; son yýllarda yara bakýmýnda yaygýn olarak kullanýlmaya baþlanan enzim preparatlarýndan biri olan kollagenazýn yara iyileþmesi sürecine olan etkisini deðerlendirmek amacý ile, 15'erli iki gruba ayrýlan 30 adet rat kullanýlarak yapýldý. Kollagenazýn çalýþýldýðý grupta clostridium histolyticum kültür filtratýndan elde edilen clostridiopeptidaz-A ve eþlik eden proteazlar içeren pomad (NovuxoV) kullanýldý. Kontrol grubunda ise sadece serum fizyolojik kullanýldý. 48. saatte ve 7. günde yaralardan mikrobiyolojik kültür ve ek olarak yara kenarlarýndan histopatolojik inceleme için kesit alýndý. Histopatolojik kesitlerin deðerlendirilmesi ile elde edilen sonuçlar, yara iyileþmesi açýsýndan kollagenaz grubunun, kontrol grubuna göre belirgin olarak üstün olduðunu göstermektedir (p<0.005). Sadece neovaskülarizasyon ve hücre infiltrasyonu açýsýndan kollagenaz grubu ile kontrol grubu arasýnda istatistiksel olarak anlamlý fark bulunmadý. Ayrýca, enfeksiyonun kontrol grubunda kollagen yoðunluðu ve fibroblast aktivasyonunu anlamlý olarak azalttýðý (p<0.001), kollagenaz grubunda ise kollagen regülasyonunu belirgin olarak bozduðu belirlendi (p<0.001). Sonuç olarak, açýk yara tedavisinde kollagenaz kullanýmýnýn yara iyileþmesini hýzlandýrdýðý, kontrol grubuna göre belirgin olarak daha temiz ve canlý bir granülasyon dokusu saðladýðý, fibroblast ve myo fibroblast aktivasyonunu arttýrdýðý, kollagen liflerinde düzenli ve yoðun bir artýþa neden olduðu görülmektedir.

Ekim 1992 - Eylül 1995 tarihleri arasýnda Kartal Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi Genel Cerrahi servislerinde kolon rezeksiyonu sonucu, kolokolik anastomoz uygulanan 20 hastadan bir çalýþma grubu oluþturuldu. Ayný sürede kolon anastomozu yapýlmamýþ, diðer batýn ameliyatlarý geçiren 20 hastadan da bir kontrol grubu meydana getirildi. Her iki gruptaki olgulara, transanal yolla sigmoid kolon tonometri katateri konup, intramural PH'lar postop 1. günden baþlanarak postoperatif beþinci güne kadar takip edildi. Kontrol grubunda PH 5. gün ortalama 7.26 ± 0.022 iken, çalýþma grubunda PH, ortalama 7.06±0.113 idi. Çalýþma grubu içinde yeralan, acil olgularda, çift kat veya stapler ile anastomoz yapýlanlarda, birlikte diðer organ yaralanmalarý olan olgularda, intramural PH ortalamasýnýn diðer olgulara göre daha düþük olduðu gözlendi. PH'nýn 6.9 veya altýna indiði 2 olguda klinik olarak ta anastomoz kaçaðý saptandý ve hastalar relaparotomiye alýndý. Ýstatiksel olarak kontrol ve çalýþma gruplarý arasýnda intramural PH açýsýndan anlamlý fark bulundu (p<0.01). Bu bulgular ýþýðýnda kolokolik anastomozlu hastalarda, sigmoid kolon tonometri katateri ile intramural PH takibinin, anastomoz iyileþmesi hakkýnda bilgi verebilecek bir yardýmcý muayene yöntemi olabileceði ve klinik takip ve diðer laboratuar tetkikleri ile birlikte erken anastomoz kaçaðý açýsýndan klinisyeni uyarýcý olabileceði düþünüldü.

1.4.93-31.3.97 tarihleri arasýnda Kartal Eðitim ve Araþtýrma Hastanesi (KEAH) Acil Cerrahi polikliniðine baþvuran 88.649 hasta birer senelik dört döneme ayrýlarak retrospektif olarak incelendi. Hastalar baþvuru þikayetlerine göre travma (trafik kazasý - delici alet yaralanmasý, ateþli silah yaralanmasý ve düþme-darp) ve travma dýþý olarak sýnýflandýrýldý. Travma hastalarýnda anlamlý bir artýþ vardý ve erkek hakimiyeti gözleniyordu. Kýþ aylarýnda trafik kazasý sebebi ile olan baþvurularda anlamlý bir deðiþiklik gözlenmiyordu. Ancak diðer mevsimlerde travma dýþý sebebi ile olan baþvurular arttýðý için kýþ mevsiminde trafik kazasý sonucu olan baþvurularýn tüm poliklinik hastalarýna oraný göreceli olarak artýyordu.

Amaç, acil ve elektif koþullarda laparoskopik kolesistektomi yapýlan olgularda postkolesistektomi sendromu oranlarýný ve nedenlerini saptamak, ve sendromun oranlarýný azaltabilecek yaklaþýmlara ýþýk tutmaktýr. Ocak 1995-Mayýs 1996 tarihleri arasýnda laparoskopik kolesistektomi yapýlan (110 elektif-Grup I, 73 acil-Grup II) toplam 183 olgu, prospektif olarak incelenmiþtir. Elektif koþullarda ameliyat edilen hastalarýn ameliyat öncesi þikayetleri bilier kolik, sað üst kadran aðrýsý ve dispepsidir. Asemptomatik hastalarda diabetes mellitus, geçirilmiþ akut pankreatit veya kolesistit ataðý ameliyat endikasyonu olmuþtur. Bir yýllýk takip sonunda Grup I'de 20 olguda (%18.1), Grup II'de 4 olguda (% 5.4) postkolesistektomi sendromu saptanmýþtýr. Sendromun en sýk sebebi her iki grupta da gastroduodenit olarak bulunmuþtur. Diðer nedenler, peptik ülser, koledok taþý, peritonitis karsinomatoza, pankreas kanseri ve trokar yerinde aðrýdýr. Grup I'de postkolesistektomi sendromu anlamlý þekilde yüksektir (p<0.05). Sonuç olarak akut kolesistitte doðru taný için fizik muayene ve ultrasonografi yeterli olabilmekte ve dolayýsýyla hastanýn þikayetlerine yol açan patoloji ortadan kaldýrýldýðýndan postkolesistektomi sendromu oraný düþük olmaktadýr. Elektif olgularda ise sadece ultrasonografi ile yetinilmemeli, özellikle dispeptik þikayetleri olan hastalarda üst gastrointestinal sistem incelenmeli ve hasta ameliyat öncesinde dispeptik þikayetlerinin devam edebileceði konusunda bilgilendirilmelidir.

Anal kanal - perine yaralanmalarý (AKPY) taný ve tedavi aþamasýnda zorluklara sahiptir. Beraberinde sýklýkla pelvis, rektum ve genito-üriner yaralanmalarýn bulunmasý morbidite ve mortalite oranlarýný artýrmaktadýr. Bu çalýþmada AKPY nedeniyle son 10 yýllýk dönem içinde Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalý'nda tedavi edilen 21 olgu yaþ, cinsiyet, yaralanma sekli, yaralanma anýndan tedaviye dek geçen süre, ek organ yaralanmalarý varlýðý ile uygulanan cerrahi prosedürler açýsýndan retrospektif olarak incelendi. Bu parametrelerin morbidite ve mortalite geliþimine etkisi chi-kare ve Fischer kesin olasýlýk testleri ile deðerlendirildi. Yaralanma anýndan 24 saat geçtikten sonra baþvuran olgular ile pelvik fraktürü mevcut olanlarda geliþen morbidite istatistiksel olarak anlamlý bulundu (p<0.05). Postoperatif komplikasyon oraný % 80 olarak saptandý. Sfinkter hasarý 9 olguda gözlendi, 2 olguda primer tamir uygulandý. AKPY nedeni ile baþvuran olgularda kolostomi, nekrotik dokularýn radikal debritmaný, geniþ spektrumlu antibiyotik tedavisi, nutrisyonel destek, uygun olgularda primer sfinkter onarýmý, kemik kýrýklarýnýn uygun ve erken tedavisi ile komplikasyon oranlarýnýn daha azaltýlacaðý inancýndayýz.

Gecikmiþ travmatik intraserebral hematomlar (GTÝSH), nadir rastlanýlan ve etyopatolojisi hala tartýþmalý bir durumdur. Bilgisayarlý tomografi (BT) taný konan olgu sayýsýný arttýrmýþtýr. Kliniðimize, 1 Ocak 1990 ile 31 Aralýk 1996 tarihleri arasýnda 840 kafa travmalý olgu kabul edilmiþtir. Bu gruptan tedavi edilen 10 GTÝSH olgusu bu çalýþmada sunuldu. Olgularýn 9'u (%90) erkek, 1'i (%10) kadýndý. Yaþlarý 6 ile 73 arasýndaydý (ortalama yaþ 43). En sýk rastlanýlan etyolojik faktör, trafik kazasý idi. Olgularýn kabul sýrasýndaki Glasgow Koma Skorlarý (GKS) 10 du. 10 hastanýn 8'i konservatif olarak tedavi edildi. Mortalite oraný % 50 idi (n=5). Bu çalýþma, þiddetli kafa travmasý geçirenlerin (GKS 10), özellikle ileri yaþtaki olgularýn (>50 yaþ), ilk kranial BT'de küçük intraserebral hematomu, kontüzyonu veya ekstraserebral hematomu olanlarýn, kranyal fraktürü olanlarýn, hemostatik parametrelerinde bozukluðu olanlarýn GTÝSH açýsýndan yüksek risk taþýdýðýný göstermiþtir. Bu olgularýn takibinde kýsa aralýklarla BT takibi yapýlmalýdýr.

Kitle etkisi oluþturmayan ve nörolojik defisite neden olmayan travmatik epidural hematomlar konservatif olarak izlenebilir. Bu çalýþmada, konservatif olarak izlenen 86 olgu ve cerrahi giriþim yapýlan 268 olgu retrospektif olarak analiz edilmiþtir. Sonuçlar, tedavi seçimini belirlemede etkili klinik göstergeler olarak hastanýn yaþý ve nörolojik durumunun, radyolojik bakýmdan da hematomun yeri, kalýnlýðý, hacmi ve kitli etkisinin önemli olduðunu göstermektedir. Konservatif olarak izlenen olgular infant dönemde ve ileri yaþ grubunda daha yüksek oranda görüldü. Temporal ve posterior fossa yerleþimi, çoðunlukla cerrahi tedaviyi zorunlu kýlan bir özellik olarak dikkati çekti; bunun yanýnda, paryetal ve frontal yerleþimde konservatif tedavi oraný yükselmekteydi. Hematomun kalýnlýðý ve hacminin yanýnda kitle etkisi bulgularý tedavi seçiminde önemli bulundu. Genellikle ilk 24 saat tedavi seçimini belirlemek için kritik süre olarak belirlendi. Konservatif kalýnan olgularýn tümü klinik olarak iyileþti, radyolojik olarak da hematomun rezorpsiyonu görüldü. Klinik ve radyolojik belirli koþullarý taþýyan olgularda konservatif tedavi uygulanmasý önerilmekte ve çeþitli yönleri ile tartýþýlmaktadýr.

Kafa tabanýnda derin ve ekstansif dura-beyin laserasyonu sonucu geliþen serebrospinal sývý fistülü ve/veya pnömosefali olgularýnda (12 olgu) geniþletilmiþ (bazal) frontal yaklaþým ile ya da geniþletilmiþ (bazal) frontal yaklaþým ve fronto-orbital yaklaþým kombine edilerek intradural yoldan defekt onarýmý yapýlmýþtýr. Optik kanal bölgesinde frontobazal fraktüre baðlý geliþen optik sinir basýsý bulunan altý olguda, sfenoid kanatta parçalý ve yaygýn fraktürün neden olduðu superior orbital fýsür sendromu saptanan beþ olguda ve orbital apeks sendromu bulunan üç olguda ise fronto-orbital yaklaþým uygulanarak travmatize bölge eksplore edilmiþ ve etkilenen II., III.,IV. ve VI. kranyal sinirlerin dekompresyonu gerçekleþtirilmiþtir. Taban durasý defektinin onarýldýðý olgularýn hiçbirinde komplikasyon gözlenmemiþ, fistül ve pnömosefali rekürrensi saptanmamýþtýr. Kranyal sinir dekompresyonu yapýlan olgulardan üçünde vizyonda anlamlý düzelme, birinde vizyonda parsiyel düzelme ve iki superior orbital fisür sendromunda parsiyel iyileþme gözlenmiþtir. Kranyal sinir dekompresyonu olgularýnda sonucu etkileyen en önemli faktörlerin cerrahi giriþim zamaný ve sinirdeki yaralanma tipi olduðu izlenimi edinilmiþtir. Travmatik lezyonlarýnýn cerrahi tedavisi için kafa tabaný yaklaþýmý yapýlan 26 olgunun tümünde de yaklaþýmýn çok geniþ bir ekspojur saðladýðý ve nöral doku retraksiyonunu en aza indirdiði belirlenmiþtir.

Aksesuar processus styloideus ulnaris el bileðinde nadir olarak görülen genellikle asemptomatik bir varyasyondur. Fakat travmatize olduðu zaman el bileði ulnar kenarýnda bir aðrýdan sorumlu olabilir. Kronik, tekrarlayan travmalarýn el bileðinde injüri oluþturabilmesi ve tanýda kolayca bir kýrýk ile karýþabilmesi gibi sebeblerle bu varyasyonun iyice tanýnmasýna ihtiyaç vardýr. Bu amaçla, gönüllü ve klinik olgulardan elde edilen grafiler üzerinde aksesuar processus styloideus ulnaris ve varyasyonlarý araþtýrýldý. Bu kemikçiðin insidensi %2.5, erkek/kadýn oraný 7/3 ve bir klinik olgu semptomatik bulundu. Literatür bilgileri ile bu varyasyonun klinik önemi tartýþýldý.

Bu çalýþmada; 1990 ile 1996 tarihleri arasýnda ateþli silah yaralanmasýna baðlý penetran mesane yaralanmasý nedeni ile ameliyat edilen 28 olgu; taný ve tedavi yöntemleri, yandaþ organ yaralanmasý, morbidite ve mortalite oranlarý açýsýndan deðerlendirildi. Mesane rüptürü tanýsý olgularýn 16'sýnda retrograt sistografi ile, 12'sinde ise laparotomi sýrasýnda konuldu. Yirmialtý hastada intraperitoneal, 2 hastada ekstrapertoneal mesane rüptürü mevcuttu. Tüm hastalarýn mesane rüptürleri primer sütür ile onarýldý. Hiçbir hastada izole mesane yaralanmasý yoktu. Yandaþ organ yaralanmasý olarak 27 hastada intraabdominal organ yaralanmasý, 12 hastada fraktür, 5 hastada diðer organ yaralanmalarý saptandý. Olgularýn hiçbirinde direkt mesane yaralanmasý ile ilgili mortalite görülmedi. Ancak 2 olgu yandaþ organ yaralanmalarý nedeni ile kaybedildi. Sonuç olarak; ateþli silah yaralanmasýna baðlý mesane rüptürleri primer sütürle güvenli olarak onarýlabilir. Ancak yandaþ yaralanmalar ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Künt ya da penetran abdominal yaralanmalarda duodenum nadir olarak etkilenen bir organdýr. Organýn retroperitoneal yerleþim ve pankreasla yakýn anatomik iliþkisi özellikle künt travmalarda birlikte yaralanma potansiyelini arttýrýr. Ocak 1993-Aralýk 1996 arasýnda duodenum yaralanmasý olan 8 olgunun yaralanma tipleri, yaralanma dereceleri, Travma Þiddet Skorlarý, Ortalama Penetran Abdominal Travma indeksleri retrospektif olarak araþtýrýldý. Grade II ve III yaralanmasý olan 4 hastaya primer onarým, Grade IV ve V yaralanmasý olan 3 hastaya Whipple ameliyatý uygulandý. Grade II'deki bir hastaya da primer onarým+tüp duodenostomi uygulandý. Tüm hastalar için yaralanmadan ameliyata kadar geçen süre 8.3 saat, ortalama kan transfüzyonu 6 ünite ve hastanede kalma süresi 27.5 gündü. Hastalarýn 2'sinde intraabdominal abse, birinde pankreatit, birinde duodenum fistülü geliþti. Bir hasta kaybedildi (% 12.5). Çalýþmamýzda duodenum izole basit yaralanmalarýnda primer onarýmýn; pankreasla birlikte olan komplike yaralanmalarda pankreatoduodenektominin güvenilir cerrahi yöntem olduðu sonucuna varýldý.

Künt batýn travmalarýnýn sonucu oluþan içi bos organ yaralanmalarý çok sýk rastlanan bir durum deðildir. Ayrýca içi boþ organlara ait yaralanmalarýn saptanmasý için herhangi bir laboratuvar bulgusu ve peritoneal lavaj, ultrasound ve bilgisayarlý tomografi gibi karakteristik taný yöntemi yoktur. Bu çalýþmada bu sýk rastlanmayan yaralanma þeklinin etiyolojisi, taný ve tedavi yaklaþýmlarý ile prognozu belirleyici faktörlerin saptanmasý için deneyimlerimizi gözden geçirmek istedik. Bu çalýþma Cumhuriyet Üniversitesi Týp Fakültesi Uygulama ve Araþtýrma Hastanesi Genel Cerrahi Anabilim dalýnda künt karýn travmasý nedeni ile laparotomi uygulanan ve içi boþ organ yaralanmasý saptanan hastalara ait kayýtlarýn retrospektif ve prospektif incelenmesi sonucu gerçekleþtirilmiþtir. Her hastada yaralanma ciddiyet skoru (ISS), extraabdominal organ yaralanmasý ve hematokrit düzeyi tayin edildi. En fazla yaralanan içi boþ organlar ince barsaklar sonra ise kolon idi. Prognozu belirleyen 5 faktör saptanmýþ olup bunlar hastanýn yaþý, baþvuru anýndaki hematokrit deðeri, þok indeksi, yaralanma ciddiyet skoru ve batýn dýþý organ yaralanmasý idi.

Hartmann iþlemi, primer anastomozun güvenilir olmadýðý sigmoid ve rektumun üst kesimini içeren, deðiþik patolojiler endikasyonu olan bir giriþimdir. Çalýþmamýzda Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi'nde 1992-1997 arasýnda Hartmann iþlemi yapýlan 31 hastadaki deneyimimiz incelenmiþtir. Hastalarýn 16'sý erkek, 15'i kadýn olup ortalama yaþ 65 (32-88)'ti. Hastalarýn 27'si (%87,1) acil, 4'ü (%12,9) efektif þartlarda opere edilmiþ olup 19'unda (%61,3) benign, 12'sinde (%38,7) malign patolojiler mevcuttu. Bu hastalarýn 17'sinde (%62,9), ortalama 86 (54-300) gün sonra anastomoz yapýlarak devamlýlýk saðlandý. Primer iþlemde mortalite %12,9; morbidite %29,3'tü. Anastomoz yapýldýktan sonra kaçak ve mortalite izlenmedi. Üç hastada (%17,6) baþka nedenlere baðlý morbidite geliþti. Geçmiþte vurgulanan rekonstrüksiyon güçlüðünün belli oranda aþýlmasý ve yüksek seyreden morbidite ve mortalite oranýnýn giderek azalmasý nedeniyle Hartmann iþlemi, yüksek riskli hastalarda sýrasýnda ilk tercih, sýrasýnda son çare olarak seçilebilen bir yöntemdir.