Karaciðer büyüklüðü nedeni ile künt karýn travmalarýndan sonra en sýk yaralanan intraperitoneal organdýr. Bu yazýda, 182'si trafik kazasý, 96'sý da yüksekten düþmeden oluþan ve 1985-1993 yýllarý arasýndaki 9 yýllýk dönemde acil birimimize getirilip, ameliyat edilen 278 künt karaciðer travmasý olgusu retrospektif olarak incelenmiþtir. Bu olgularýn %64'ü minör, %36'sý majör yaralanma grubundadýr. Minör yaralanma grubundaki olgularýn tümüne basit hepatorafi yapýlmýþtýr. %11 olan mortalitenin nedeni ek intraabdominal ve ekstraabdominal lezyonlardýr. Majör yaralanma grubundaki olgularýn %48'ine hepatorafi, %27'sine rezeksiyon yapýlmýþ ve %25'i de laparotomi sýrasýnda kaybedilmiþtir. %49' olan mortalitenin nedeni daha çok karaciðerdeki kanamaya baðlý olarak geliþen hipovolemik þok tablosudur. Majör yaralanmalarda derin sütürler ile hepatorafi, lober hepatektomi veya hepatik arter ligasyonu gibi agresif cerrahi giriþimler yerine, bir saate kadar uzatýlabilecek olan pringle manevrasý eþliðinde, "finger fracture" yöntemi ile hepatotomi + selektif vasküler ligasyon ve sýnýrlý rezeksiyonel debridman yöntemi tercih edilmelidir, juxtahepatik venöz yaralanmalarda ise total hepatik vasküler izolasyon ile bu damarlarýn tamiri denenmelidir. Genel olarak mortalite oranýmýz %24.8'dir ve %25'lik ortalama deðere yakýn bir deðerdir.

Acil Servislere baþvuran multipl travmalý hastalarýn teþhis ve tedavilerinde büyük zorluklar mevcuttur. Ýlk yardýmýn uzman hekimler tarafýndan yapýlamayýþý ve multipl travmalý hastalarýn takipleri hu zorluklarýn baþýnda gelmektedir. Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi Balcalý hastanesi büyük acil polikliniðine Ocak-1992-Ocak 1993 yýllarý arasýnda müracaat eden 17708 olgunun 1742'sini (%9.8 ) travmalý hastalar oluþturuyordu. Travmalý hastalarýn 909'u ( %52.2) büyük travma, 833'ü (%47.8) küçük travma þeklinde idi. Künt travma nedeniyle meydana gelen olgularýn oraný %71, penetran travmalý olgularýn oraný ise %29 idi. Büyük travmalý 312 olgu birkaç servis tarafýndan takip edilmesi gerektiðinden, acil gözlem ünitesine takip için yatýrýldý. Büyük travmalý olgularda en sýk görülen yaralanma bölgesi kafa ve ekstremitenin birlikte yaralandýðý olgular olup 392 (%47 ) hastada mevcut idi.

Akut pankreatit (AP) gerek taný gerekse de tedavide güçlükler gösteren bir hastalýktýr. Taný konulduktan sonra tedavi planý için akut ödematöz pankreatit (AÖP) ve akut nekrotizan pankreatit (ANP) ayýrýmý yapýlmalýdýr. 1992-1994 yýllarý arasýnda 3 yýllýk dönemdeki 11 "i ANP (%33), 22 'si AÖP (%67) olan 33 AP vakasý retrospektif olarak incelenmiþtir. Etyolojide %53 biliyer etkenler, %30 idiopatik etkenler, %15 alkol ve %9 oranýnda diabet sorumludur. 9'u AÖP'li 9'u ANP'li 18 vaka (%55) ameliyat edilmiþ, 13'ü AÖP'li 2'si ANP'li 15 vaka (%45) da konservatif olarak tedavi görmüþtür. Ameliyat olarak 9 ANP'li vakanýn 6'sýna debridman + loj drenajý, 2'sine parsiyel pankreatektomi, 1'ine de triostomi uygulanmýþtýr. AÖP'li vakalarýmýzda morbidite %9, mortalite %0; ANP'lilerde morbidite %72, mortalite %64'tür. Bu oranlar AP serimizde sýrasýyla %30 ve %21'dir. AÖP'lerde etken biliyer de olsa erken cerrahi endikasyon yoktur. Definitif biliyer cerrahi giriþim geç dönemde yapýlmalýdýr. ANP'lerde ise operasyon endikasyonu klinik, bakteriyolojik ve morfolojik verilere göre konur. ANP'de savunduðumuz cerrahi yöntem debridman + loj drenajý ve gerekiyor ise relaparotomi ya da relaparotomilerdir.

Künt karýn travmalarý (KBT), ülkemizde trafik kazalarý ile beraber her geçen gün önemli bir artýþ göstermektedir. KBT tanýsýnda son yýllarda deðiþik yöntemler uygulanmaktadýr. Bunlarýn arasýnda sonografinin non-invaziv, ucuz, kolay ve çabuk uygulanabilir olmasý, intraperitoneal sývý miktarýný tespit edebilmesi, solid organ hematomlarýný tespit ve takip edebilmesi, retroperitoneal organlarý görüntüleyebilmesi ve radyasyon içermemesi sebebiyle invaziv bir yöntem olan PL'nin yerine geçebileceði düþünülmektedir. Bizde bu çalýþmamýzda PL ve USG'yi kýyasladýk. KBT'li 72 hastanýn 42'sinde USG normal bulundu. Bu vakalarda klinik takibinin normal seyretmesi üzerine bunlar taburcu edildi. 22 vakada USG'de batýn içinde serbest kan veya solid organ hematomu saptandý. Bu vakalarda PL +,++,+++ sonuç verdi ve tekrarlanan yýkamalarda lavaj sývý rengi açýldý. Hematomlu vakalarýn USG takibinde hematomun büyümediði saptandý ve konservatif kalýndý. 8 vaka ameliyat edildi. Diafragma rüptürü olan vakada USG vePL yanlýþ-sonuç vermiþtir. Böbrek rüptüründe PL yalancý - sonuç vermiþ, USG rüptürü saptamýþtýr. Ameliyat edilen diðer 6 vakada USG batýn içi kanamayý göstermiþ, PL'de bu kanamanýn aktif ve bol olduðunu saptamýþtýr. PL ve USG'nin birbirine rakip olan 2 yöntem deðil, birbirini tamamlayan iki yöntem olduðuna karar verdik. Ayrýca hangi taný yöntemi uygulanýrsa uygulansýn muhakkak dikkatli bir klinik izlemeye göre tedavi seçimine karar vermenin esas olduðunu düþünmekteyiz.

Toraks travmalarýnýnýn tedavisinde, konservatif tedavinin yaný sýra cerrahi tedavinin de önemli bir yeri vardýr. Bu makalede, 1.1.1991-31.10.1994 tarihleri arasýnda Atatürk Göðüs Hastalýklarý ve Göðüs Cerrahisi Merkezi, Göðüs Cerrahisi Kliniði'ne toraks travmasý tanýsýyla yatýrýlan ve opere edilen 48 vaka ele alýnmýþtýr. Vakalardan 25(%52) 'i künt travma, 17(%35) 'si kesici-delici alet yaralanmasý ve 6(%13) 'sý ateþli silah yaralanmasýdýr. Postoperatif mortalite 4(%8) 'tür. Vakalar çeþitli yönleriyle irdelenmiþ, uygulanan cerrahi yöntemler üzerinde durulmuþ ve literatür bilgileri ýþýðý altýnda deðerlendirilmiþtir.

Bu çalýþmada 1989-1994 yýllarý arasýnda birimimize baþvurup dalak yaralanmasý saptanarak tedavi edilen 235 hasta deðerlendirildi. 190 olguda künt, 45 olguda penetran yaralanma saptandý. 175 hasta, ameliyat edilirken 60 hasta ise nonoperatif olarak izlendi. Ameliyat edilen hastalarýn 95'inde (%54) izole dalak yaralanmasý tespit edilirken 80 hastada ek organ yaralanmasý mevcuttu. Karaciðer ve böbrek yaralanmalarý en çok izlenen yandaþ yaralanmalar idi. Ameliyat edilen hastalarýn 165'ine splenektomi (%96), 7'sine splenorafi, 3'üne de parsiyel splenektomi uygulandý. Mortalite oraný ameliyat edilen hastalar içinde %11 iken tüm hastalar içinde %9 olarak saptandý.

Sitokin ailesinin üyesi olan interlökinler makrofaj, lenfositlerden salgýlanan, vücudun travma ve infeksiyona immünolojik ve metabolik cevabýnda rol oynayan hormon yapýsýnda elemanlardýr. Bu seriden olan interlökin-6 (ÝL -6) infeksiyöz veya inflamatuar bir uyarana karþý konaðýn verdiði akut yanýtta yer alan bir mediatördür. IL- 6 akut faz proteinleri sekrete edilmesinde de önemlidir. Bu çalýþmada büyük cerrahi giriþim, kontrol grubunu minör cerrahi giriþim geçiren hastalardan randomize olarak seçilen onbeþer kiþi alýnmýþtýr. Hastalardan preoperatif 4., 24., 48., 72. saatlerde serum örneklen alýnarak -20 C'de saklanmýþtýr. IL-6 düzeyleri mikro-ELÝSA yöntemi ile pg/ml, CRP düzeyleri ise nefolometrik yöntemle mg/L olarak ölçülmüþtür. Çalýþma grubunda ortalama IL-6 düzeyleri sýrasýyla 4pg/ml, 500pg/ml, 250pg/ml, 135pg/ml, 75pg/ml; kontrol grubunda ise 0,200pg/ml, 150pg/ml, 88pg/ml, 50pg/ml olarak bulunmuþtur. Komplikasyonlu vakalara ait 24. saatteki ortalama IL-6 düzeyi (355 pl/L) yüksek kalmýþtýr. Bu olgularda 48. saatteki IL-6 düzeyi, komplikasyonsuzlara göre anlamlý olarak yüksek bulunmuþtur ( p<0.005). CRP düzeylerinin çalýþma ve kontrol grubunda 48.saatte en yüksek seviyeye (sýrasýyla 180mg/L, 125mg/L) ulaþtýðý tespit edilmiþtir. Çalýþma grubunda IL-6 düzeyinin 4.saatte kontrol grubuna göre daha yüksek bir pik yaptýðý saptanmýþtýr. IL-6 düzeyinin 24 saatten sonra hala yüksek kalmasýnýn veya artmasýnýn komplikasyon riskinin bir göstergesi olabileceði düþünülmüþtür. IL -6'nýn CRP'ye göre daha erken ve daha anlamlý bir parametre olduðu kanýsýna varýlmýþtýr.

1990-1994 yýllarý arasýnda Kartal Eðitim ve Araþtýrma Hastanesinde tedavi edilen duodenal yaralanmak 7 olgu, künt yaralanmalarda tanýnýn güçlüðü ve gecikmede mortalitenin artacaðý vurgulamak amacýyla retrospektif olarak incelendi. Altýsý erkek (%86), biri kadýn (%14) olan olgularýn yaþ ortalamasý 28'di. Üç olgu ateþli silah, iki olgu kesici-delici alet ve iki olguda trafik kazasý sonucu yaralanmýþtý. Olgularýmýzýn beþinde penetran yaralanma bulunduðundan ve diðer ikisinde de periton irritasyon bulgularý erken ortaya çýktýðýndan taný güçlüðümüz olmadý. Tedavi olarak primer sütür veya primer sütür + dekompresyon ve bir olguda Whipple ameliyatý yapýldý. Hasta kaybýmýz olmadý. Bu hastalarýn mümkün olduðunca erken ameliyat edilmesinin, mortaliteyi düþürdüðü sonucuna varýldý.

1988-1995 arasý 7 yýllýk dönemde 57 penetran kalp travmalý hasta Ýstanbul Týp Fakültesi Acil Cerrahi Ünitesinde tedavi edildi. 7(%18.9) hastada kompleks kalp yaralanmasý vardý; 5'inde tru and tru, 2 sinde iki ayrý giriþli. Sað ventrikülde 23, sol ventrikülde 16, atriumlarda ise toplam 11 yaralanma saptandý. 15 hasta kardivak are tablosunda geldikleri için acil torakotomi gerekti. Diðer hastalar ise daha rahat ameliyata alýnmaya müsaade edecek kadar stabil idiler. Toplam 18(%31.5) hastamýzý kaybettik. Kardiyopulmoner bypass hiç bir hastamýzda kullanýlmadý. Penetran kalp travmalý hastalarýn hastane öncesi resüsitasyon ve hýzlý transportlarý mortaliteyi önemli ölçüde etkilemektedir.

Travma sayýsýnýn artýþý önemli bir toplumsal sorun olarak gözükmektedir. Diðer hastalýklardan daha fazla oranda genç nüfusun kaybýna neden olmaktadýr. Multipl travmalý hastanýn multipl sorunlarý vardýr. Aðýr travmalý olgularda temel amaç ayný anda deðerlendirme, resüsitasyon, tam bir fiziksel muayene, hasta stabilse tanýsal tetkikler ve cerrahi tedavi uygulanmasýdýr. Ýyi donanýmlý acil servis ve kurtarma servisleri, travma resüsitasyonu hakkýnda eðitim ve çalýþma, iyi bir organizasyon, önlenebilir travma ölümlerini azaltacaktýr.

Çalýþmamýzda Atatürk Üniversitesi Týp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalý'nda 1.1.1988-31.12.1994 tarihleri arasýnda akut diyafragma yaralanmasý nedeniyle tedavi edilen 35 olgunun analizi yapýldý. Olgularýn 257 (%71.4) penetran 10'u (%28.6) künt yaralanma þeklinde idi. Penetran yaralanmalarýn 11'i (%44) solda, 11'i (%44) saðda 3'ü bilateraldi. Künt yaralanmalarda ise 8'i (%80) solda, 2'si (%20) saðda idi. PA Akciðer grafisinin preoperatif taný deðeri %28.5 olarak bulundu. En sýk yaralanan yandaþ organlar sýrasý ile dalak (%42.8), karaciðer (%40.0) ve mide (%314) idi. En sýk görülen postoperatif komplikasyonlar akciðerlerle ilgili olanlardý (%53.4). Mortalite 8 (%22.8) olguda oluþtu. Bunlarýn tamamý diðer nedenlere baðlý idi. Akut diyafragma yaralanmalarý yandaþ organ yaralanmalarý nedeniyle morbidite ve mortalitesi yüksek olgulardýr. Tanýda en önemli konu bu olguyu hatýra getirmektir. Multisistem yaralanmalarda her iki diyafragma dikkatli bir þekilde gözden geçirilmelidir.

1990-1993 yýllarý arasýnda, etyolojik faktörün, hastalýðýn seyrine olan etkilerini araþtýrmak için 126 penetre karýn yaralanmasý olgusunu inceledik. Olgularýn %73.8'i kesici-delici alet yaralanmasý, %26.2'si ateþli silah yaralanmasý idi. Ateþli silah yaralanmalarýnýn %63.7'sinde birden fazla organ yaralanmasý varken, kesici-delici alet yaralanmalarýnda %31.3 idi. %5.6 olguda periton salimdi ve %8.7 olguda organ patolojisi yoktu. En çok yaralanan organlar, karaciðer, kolon, ince barsaklardýr. Genel mortalitemiz %2.4 olup, ateþli silah yaralanmasýnda %9.1, kesici-delici alet yaralanmasýnda %0'dýr. Mortalitenin en büyük nedeni hipovolemidir. Ateþli silah yaralanmalarýnýn komplikasyon ve mortalitesinin daha yüksek olduðu, penetre karýn yaralanmalarýnda erken laparatominin komplikasyon ve mortaliteyi düþürdüðü sonucuna vardýk.

Splenektominin erken postoperatif devrede infeksiyon riskini artýrýp artýrmadýðýný araþtýrmak amacýyla, splenektomi geçiren 39 hasta prospektif olarak incelendi. Yaþlarý 2ay-64 yýl arasýnda deðiþen hastalar, infekte (15 hasta) ve noninfekte (24 hasta) alarak iki gruba ayrýldý. Ýnfekte grupta toplam 21 infeksiyon ataðý gözlendi: 11 solunum yolu infeksiyonu, 3 üriner sistem infeksiyonu, 3 bakteriyemi, 2 intraabdominal abse ve 2 yara yeri infeksiyonu. Alýnan kültürlerden 8'inde (%26.6) Pnömokoklar koagülaz pozitif, 4'ünde (%13.3)beta hemolitik stretokok, 4'ünde (%13.3) E.Koli ve 2'sinde (%6.6) Kandida tek baþlarýna veya kombine halde üredi. Postoperatif devrede 10 gün boyunca beyaz küre sayýmý ve ateþ takibi yapýldý. Ýnfekte grupta ortalama beyaz küre sayýsý 15821.14/mm3 ve ortalama ateþ deðerleri 37.35 idi. Noninfekte grupta ise bu deðerler sýrasýyla 10509.00/mm3 ve 36.75 C idi. 1 hastada postoperatif devrede çok aðýr sepsis geliþti. Yaptýðýmýz çalýþma sonucunda, dalaðýn çýkarýlmasýndan sonra septik komplikasyon riskinin küçümsenemeyecek derecede olduðu ve özellikle beyaz küre (BK) sayýmýnýn postoperatif dönemde fizyolojik olmayýp bir infeksiyon göstergesi olduðu sonucuna vardýk.

Eriþkinlerde künt karaciðer ve dalak yaralanmalarýnýn nonoperatif tedavisi bu yaklaþýmýn çocuklarda inkar edilemez yararlarýndan kaynaklanmýþtýr. Olgular hemodinamik yönden stabil olmalý, kan transfüzyon ihtiyacý minimal olmalý ve yaygýn peritoneal hassasiyet olmamalýdýr. Ýleri görüntüleme tekniklerinin (radionüklid sintigrafi, ultrasonografi, kompüterize tomografi) artmasý ve son yýllarda peritoneal lavajýn kullanýlmasý travma niteliðinin belirlenmesine katkýda bulunmuþtur. Gevher Nesibe Hastanesine baþvuran künt karaciðer travmalý 140 ve künt dalak travmalý 144 olgu retrospektif olarak incelendi. 1985 Ocak ve 1994 Aralýk itibariyle ciddi künt karýn ve multisistem travmalý 702 olgu deðerlendirildi. Penetran ve iatrojenik karaciðer ve dalak yaralanmalarý çalýþma dýþý býrakýldý. Hastalar yaþ, cins, travma türü, teþhis yöntemleri ve tercih edilen tedavi yöntemleri açýsýndan sýnýflandýrýldý. 69 olgu nonoperatif olarak tedavi edildi. 42 olguya eksploratris laparatomi, 12 olguya dalak koruyucu cerrahi giriþim, 30 olguya karaciðere basit cerrahi giriþim ve drenaj, 60 olguya karaciðere radikal cerrahi giriþim ve 113 olguya splenektomi uygulandý. Yaygýn periton hassasiyeti olan hiç bir olguya nonoperatif tedavi yapýlmadý. Kan transfüzyon gereksinimi bu grupta ortalama 2.4 Ü idi. Nonoperatif tedavi edilen 69 olgudan 14'ünde (%20.2) komplikasyon geliþti. Yine 69 olgudan 11'i (%15.9) ikincil ciddi komplikasyonlardan kaybedildi. Sonuç olarak karaciðer ve dalak yaralanmalý seçilmiþ eriþkin olgular nonoperatif olarak güvenle tedavi edilebilir.

Aðýr akut pankreatitin belirlenmesinin tedavi ve prognoz açýsýndan büyük önemi vardýr. Geçen altý yýl içinde kliniðimizde tedavi edilen 120 hastada 122 akut pankreatit ataðýnda RANSON, IMRIE, BANK, AGARWAL tarafýndan tanýmlanan prognostik sistemlere bakýlarak, bu dört sistemin pakreatit aðýrlýðýný ve prognozunu belirleme kapasiteleri araþtýrýlmýþtýr. 120 hastanýn 79'u kadýn, 43'ü erkektir. 122 ataðýn 21'i (%17.2) aðýr, 101'i (%82.8) hafif þiddette pankreatittir. Bu dört sistemin aðýr akut pankreatiti belirlemedeki sensitivitesi sýrasýyla %85.7, %76.2, %66.7, %71.4'tür. Spesivite ise %86.1, %84.1, %80.2, %82.2 olarak bulunmuþtur. Sonuç olarak, 'pankreatit aðýrlýðýný ve prognozunu belirleme kapasiteleri yönünden bu dört sistem arasýnda büyük bir fark bulunmamakla birlikte; Ranson ve Ýmrie kriterlerinin daha duyarlý olduklarýný söyleyebiliriz.

Bu retrospektif çalýþma 1987-1993 yýllarý arasýnda Çukurova Üniversitesi Týp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalýnda opere edilen 130 künt karýn travmalý olguda mortaliteye etkili faktörleri belirlemek amacýyla yapýldý. Olgularýn yaþ ortalamasý 32 olup, 110'u (%84.6) erkek, 20'si (%13.4) kadýndý. Künt travmanýn oluþunda trafik kazalarý birinci sýrayý almaktaydý. Travma sonucu en sýk yaralanan organ dalaktý. 25 (%19.2) olgu eksitus oldu. Olgularýn 26 (%20) 'sýnda postoperatif majör komplikasyon geliþti. Hipotansiyon (TA 'nýn 90mmHg 'nýn altýnda)'un olmasý, kafa travmasýnýn bulunmasý, iki ve/veya daha fazla karýn içi organ yaralanmasýnýn bulunmasý, 3 ünite veya daha fazla kan transfüzyonu yapýlmasýna gereksinim duyulmasý mortaliteye etkili faktörler olarak bulundu.

Son 8 senelik süre içinde kunt ince barsak yaralanmasý nedeniyle tedavi edilen 64 hasta retrospektif olarak incelendi. Künt karýn travmasý nedeni olgularýn 40'ýnda (%62.5) trafik kazasý, 13'ünde (%20.3) yüksekten düþme ve 11'inde (%17.7) darbelerdi. En sýk rastlanan þikayet ve fizik muayene bulgusu abdominal aðrý ve hassasiyetti. Peritoneal lavaj 34 þüpheli hastada yapýldý ve 33'ünde (%97) müsbet olarak bulundu. 31 (%48.4) hastada izole ince barsak yaralanmasý saptandý. 33 hastada ise multipl travma mevcuttu. Tüm tek ince barsak yaralanmalarý iki kat üzerinden tamir edildi. Devaskülarize ince barsak atýþlarý, multipl perforasyonlar ve komplet rüptürlerde rezeksiyon ve primer anastomoz tercih edildi. Künt ÝB yaralanmasýyla ilgili en ciddi komplikasyonlar anastomoz kaçaklarý ve karýn içi abselerdir. Bizim morbidite ve mortalite oranlarýmýz sýrasýyla %17.1 ve %10.9 dur.

Dalak yaralanmalarýnda genellikle künt travmalar neden olurken yüksek mortalite oraný bildirilmiþtir. Bu çalýþmada biz dalak yaralanmasý saptanan 122 hastamýza yaklaþým ve sonuçlarý gözden geçirdik. Yaralanmalarýn nedenleri çoðunlukla trafik kazalarý idi. Yirmi iki hastada yaralanma basit dalak yaralanmasý olarak sýnýflandýrýldý idi. %8.5'lik mortalite oraný ile splenorafi uygulanarak tedavi edildi. Bu grupta mortaliteden özelikle birlikte bulunan diðer yaralanmalar sorumlu idi. Geri kalan hastalar Grade 3,4 ve 5 olarak sýnýflandýrýldý. Toplam 19 hasta eks oldu, mortalite oraný %15.7 idi. Yaralanma ciddiyet skoru splenorafi yapýlan grupta 14 idi. Bu skor yaþayan ve ölen gruplardaki deðerden daha iyi idi. Bu dalak yaralanmalarýnda beþ önemli prognoz belirleyici faktör belirledik. Bu faktörler yaþ, hematokrit, birlikte bulunan ekstraabdominal yaralanmalar, þok indeksi ve yaralanma ciddiyet skoru idi. Bunlar kolayca belirlenebilir ve hastaya saðlýklý yaklaþýma olanak verir.

Ýstanbul Týp Fakültesi Acil Cerrahi Biriminde son 6 yýl içinde (1989-1995) 101 elektrik yanýðý olgusu tedavi edildi. Bu dönem içinde %10.2'sini elektrik yanýklarýnýn oluþturduðu toplam 985 yanýk hastasý ünitemize kabul edilmiþtir. Düþük voltajlý elektrik yanýklarý 59 (%58.5) vakada görülmüþtür. Bunlarýn çoðu önlenebilir ev kazalarý olup, çocuk ve kadýnlarda görülmüþtür. Bu tip elektrik yanýklarýnda, ayný diðer yanýklardaki cerrahi prensipler geçerlidir. Serimizdeki yüksek voltaj yaralanmalarýnýn insidensi %41.5'dir Bunlar ise genellikle ev dýþý olaylarda ve genç eriþkin erkeklerde görülmüþtür. Amputasyonlar 22 (%52) hasta ile en büyük komplikasyon grubunu uçurmuþlardýr. %76'sý üst, %24'ü ise alt ekstremitelerde uygulanmýþtýr. Mortalite oraný %11.8 (12 vaka ), ortalama hastanede kalýþ süresi ise 25 gündür. 42 vakadan 11'i ünitemize ilk 24 saatten sonra, bunlarýn 7'si de 5.günleri içinde gelmiþlerdir. Biz bu yüksek amputasyon ve mortalite oranýmýzý hastalarýn ünitemize geç geliþlerine baðlýyoruz. Bu gecikme erken-yoðun sývý replasmanýný, sürekli hemodinamik-metabolik destek saðlanmasýný ve erken agresiv cerrahi giriþimde bulunmamýzý engellemektedir.

Genel vücut travmalarý içinde Travmatik Diafragma Rüpterleri'ne (TDR) %4.5-5.8 oranýnda rastlanýr. Taný yöntemlerindeki yetersizlik nedeniyle tanýnýn geç konmasý ve/veya olaya eþlik eden ciddi organ yaralanmalarýnýn varlýðý bu olgularda mortalitenin %2'den %66'lara kadar yükselmesine neden olmaktadýr. Haziran 1990-Ocak 1994 döneminde Þiþli Etfal Hastanesi 3.Genel Cerrahi Kliniðine travma nedeniyle baþvuran olgularýn 20'sinde TDR saptandý. %85'i erkek, %15'i kadýn olan bu olgularýn tümünde taný ilk 6 saat içinde konuldu. Olgularýn %70'inde delici-kesici alet yaralanmasý, %15'inde ateþli silah yaralanmasý, %70'inde künt genel vücut travmasý vardý. Serimizde fizik muayene bulgularý ve toraks grafileri %5 oranýnda diagnostik, %45-50 oranýnda ise patolojik özellikteydi. Erken eksploratris laparotominin %45 oranýnda erken tanýsal deðeri olduðu saptandý. Olgularýn hepsinde diafraðma primer olarak tamir edildi. Mortalite %30 olarak saptanmýþ olup, hepsinde TDR'ye ilaveten ciddi organ yaralanmalarý vardý.

Biz popliteal arter yaralanmalý 22 hastaya cerrahi giriþim yaptýk. Popliteal yaralanmalarýn 12 hastada (%54.54) künt travmaya, 9 hastada (%40.9) saçma ile yaralanmaya, 1 vakada (%4.54) hýzar ile yaralanmaya baðlý idi. 14 vakaya (%63.63) safen ven interpozisyonu, 6 vakaya (%27.27) rezeksiyon ve uç uca anastomoz, 2 vakaya (%9.09) primer tamir yapýldý. Bizim mortalitemiz %0 ve amputasyon oraný %13.63 idi.

Þiþli Etfal Hastanesi 3. Genel Cerrahi Kliniðinde 1990-1994 yýllarý arasý akut mekanik intestinal obstrüksiyon tanýsý (AMÝO) ile ameliyat edilen hastalar retrospektif olarak incelendi. Bu 5 yýlda kliniðimizde toplam 2367 ameliyat yapýlmýþ olup, bunun 100 tanesi AMÝO vakasýdýr (%4). AMÝO 'nün sebepleri arasýnda en sýk görülen 45 vaka ile (%45) boðulmuþ fýtýk olup, bunu sýrasýyla 16 vaka ile (%16) adhezyonlar, 15 vaka ile (%15) kolon kanserleri, 5 vaka ile (%5) sigmoid kolon volvulusu, 5 vaka ile (%5) ince barsakta segmenter bir organik lezyon, 4 vaka ile (%4) fitobezoar, 3 vaka ile (%3) ince barsakta invajinasyon ve diðer sebepler izlemektedir.

Kliniðimizde son 4 yýl içinde künt batýn travmasýna baðlý olarak ameliyat edilen 311 vakayý retrospektif olarak inceledik. Bunlar arasýnda 21 izole ince barsak yaralanmasý saptandý. Künt travma genellikle trafik kazalarý sonucu oluþmuþtu. Ýntestinal yaralanmalar primer onarým ya da rezeksiyonla tedavi edildi. Ýnce barsak yaralanmalarý, künt batýn travmalarýnýn %5-10'unu oluþturmasýna raðmen mortalite oraný %25-33 civarýndadýr. Bu yüksek mortalitenin en önemli nedeni tanýdaki güçlüklere baðlý olarak ameliyatýn gecikmesidir. Baþlangýçtaki klinik ve radyolojik bulgular yanýltýcý olabilmektedir. Bundan dolayý klinik muayene sýk aralýklarla tekrar edilmeli ve peritoneal irritasyon bulgularý saptandýðýnda laparotomi yapýlmalýdýr.